Οι ιοί και μικρόβια αναπτύσσουν ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά

ΕRΤ3.GR Τα μικρόβια και οι ιοί μας απειλούν καθημερινά καθώς «ταξιδεύουν χωρίς βίζα». Ας μην ξεχνάμε ότι ένα κουνούπι που «ταξίδεψε» με αεροπλάνο μετέφερε το 1991 στις ΗΠΑ τον ιό του Δυτικού Νείλου. Εξάλλου μικρόβια και ιοί αναπτύσσουν ανθεκτικότητα στα αντιμικροβιακά, ενώ ξεχασμένοι μικροοργανισμοί επανέρχονται. Η αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών καθιστά τα μικρόβια ανθεκτικότερα πράγμα που σε τελική ανάλυση κάνει αυτά τα φάρμακα αναποτελεσματικά. Αυτά επισημάνθηκαν κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου με αφορμή το 23ο Βορειοελλαδικό Ιατρικό Συνέδριο που πραγματοποιήθηκε από 27-29 Μαρτίου στη Θεσσαλονίκη. Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας υποστηρίζει ότι τα τελευταία είκοσι χρόνια, πάνω από τριάντα νέες ασθένειες αποτελούν δυνητικές «επείγουσες» απειλές. «Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται επανεμφάνιση ξεχασμένων μικροοργανισμών (άνθρακας στις Η.Π.Α., διφθερίτιδα στη Ρωσία) και αναγνώριση νέων λοιμωδών παραγόντων (ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας, ο Corona-ιός, SARS). Η επέκταση του φαινομένου της ανθεκτικότητας των μικροοργανισμών σε αντιμικροβιακούς παράγοντες κάνει περισσότερο από ποτέ ορατό τον κίνδυνο μιας νέας πανδημίας γρίπης με χαρακτηριστικά παρόμοια εκείνης του 1918» επισήμανε ο καθηγητής παθολογίας στο ΑΠΘ Γεώργιος Ηλονίδης. Ο καθηγητής πρόσθεσε ότι παράλληλα παρατηρείται μια αλλαγή στην επιδημιολογία των λοιμώξεων από κλασσικούς παθογόνους μικροοργανισμούς. Επίπτωση στην υγεία έχει η οικολογική καταστροφή Καταγράφεται αύξηση των διεισδυτικών λοιμώξεων με σημαντική παράλληλη αύξηση των ποσοστών σοβαρής νόσησης και θνητότητας. Για παράδειγμα η διεισδυτική νόσος από στρεπτόκοκκο της πνευμονίας, μπορεί να προκαλέσει βαριά φλεγμονώδη νεκρωτική νόσο των μαλακών μορίων, υψηλά ποσοστά συνδρόμου τοξικού shock και υψηλότερη θνητότητα. Ανθεκτικοί σε αντιμικροβιακά χρυσίζοντες σταφυλόκοκκοι εμφανίζονται σε λοιμώξεις κοινότητας, ενώ 6% αυτών αντιστοιχούν σε διεισδυτική νόσο. Επιπλοκές της λοίμωξης αποτελούν η σοβαρή σήψη και η σηπτική καταπληξία που με τη σειρά τους μπορούν να οδηγήσουν στο σύνδρομο πολυοργανικής ανεπάρκειας. Οι παραπάνω καταστάσεις αποτελούν το πρώτο αίτιο θνητότητας σε ασθενείς (μη στεφανιαίων) μονάδων εντατικής θεραπείας. «Απέναντι σ΄ αυτές τις εξελίξεις οι ερευνητές αναπτύσσουν νέες τεχνικές απομόνωσης και ταυτοποίησης των μικροοργανισμών (μοριακές ή γονιδιακές), ανακαλύπτονται νέοι ή τροποποιούνται παλαιότεροι αντιμικροβιακοί παράγοντες και μελετάται η ανάπτυξη εμβολίων», ανέφερε ο καθηγητής Ηλονίδης. Από την άλλη η οικολογική καταστροφή που επηρεάζει το κλίμα του πλανήτη, φαίνεται πως έχει άμεση επίπτωση στην υγεία. Η αποψίλωση του τροπικού δάσους, ευθύνεται κατά ένα μεγάλο μέρος για την αύξηση των κρουσμάτων αιμορραγικών πυρετών στη Λατινική Αμερική. Η επίταση του φαινομένου Εl Nino για μια 2ετία, πιστεύεται ότι επέδρασε καταλυτικά σε μια σειρά παραγόντων που οδήγησαν στην εμφάνιση του hanta- ιού στις Η.Π.Α. και σε οξεία αναπνευστική νόσο με αυξημένα ποσοστά θνητότητας. Οι 5ετείς κύκλοι της ελονοσίας σε κάποιες χώρες (Ινδίες, Βενεζουέλα, Κολομβία), ίσως άπτονται ανάλογων κύκλων του κλιματικού αυτού φαινομένου. Χάος στη χορήγηση αντιβιοτικών Χάος επικρατεί στη χορήγηση των αντιβιοτικών ανέφερε ο επίκουρος καθηγητής χειρουργικής, Απόστολος Καμπαρούδης, υπογραμμίζοντας την απόλυτη ανάγκη συντονισμού και εφαρμογής οδηγιών από όλους τους λειτουργούς υγείας, γιατί τα αντιβιοτικά είναι η μόνη ομάδα φαρμάκων, που η λήψη τους από ένα άτομο δεν επηρεάζει μόνο το ίδιο, αλλά η επίδρασή τους μεταφέρεται και στον κοινωνικό του περίγυρο. «Αν πάρω εγώ για αρκετές ημέρες ένα αντιβιοτικό και προκαλέσω μετατροπή της ευαισθησίας των μικροβίων που φυσιολογικά υπάρχουν στο σώμα μου, τότε αυτά τα μικρόβια με την μεταβληθείσα αντοχή απέναντι στα αντιβιοτικά μπορούν να μεταφερθούν και σε όποιο άτομο έλθει σε επαφή μαζί μου», αναφέρει ο κ. Καμπαρούδης. Σύμφωνα με τον καθηγητή σήμερα πλέον το πρόβλημα έχει φτάσει στα όριά του, ενώ η Ελλάδα κατέχει τα πρωτεία στην κατανάλωση αντιβιοτικών στην Ε.Ε. Ανθεκτικά στελέχη σταφυλοκόκκων εδώ και χρόνια είναι μόνιμο πρόβλημα σε πολλές χώρες, όπως στο Ηνωμένο Βασίλειο, στις Η.Π.Α. και φυσικά στην Ελλάδα, ενώ τελευταία αυξάνονται και τα ανθεκτικά στελέχη των εντεροκόκκων. Όμως μεγαλύτερο πρόβλημα αποτελούν πια τα Gram(-) αρνητικά βακτηρίδια πολλαπλής αντίστασης και κυρίως το ακινετοβακτηρίδιο, η ψευδομονάδα, η κλεμπσιέλλα. Ήδη υπάρχουν λοιμώξεις από στελέχη μικροβίων που είναι ανθεκτικά σ’ όλα τα υπάρχοντα αντιβιοτικά. Έτσι χορηγούνται συνδυασμοί πολλών και προωθημένων αντιβιοτικών αμφίβολης ευαισθησίας μήπως και βοηθηθεί ο άρρωστος και ξεπεράσει την λοίμωξη. Στο ερώτημα «μήπως έφθασε το τέλος των αντιβιοτικών;» ο κ Καμπαρούδης απαντά: «Αν και οι πιθανότητες εμφάνισης απολύτως νέων αντιβιοτικών για τα επόμενα χρόνια είναι ελάχιστες έως ανύπαρκτες, η ιατρική κοινότητα πιστεύει ότι η εφαρμογή συγκεκριμένων οδηγιών σωστής χρήσης των αντιβιοτικών μπορεί όχι μόνο να διατηρήσει την θεραπευτική αξία των ήδη υπαρχόντων, αλλά και να επαναφέρει σε χρήση παλαιά αντιβιοτικά που εδώ και καιρό θεωρούνται ακατάλληλα».