Όπως και στην ήβη έχουμε ορμονικές αλλαγές, έτσι και στην κλιμακτήριο οι ορμόνες της γυναίκας αλλάζουν. Εκείνο που πρέπει να καταλάβει η γυναίκα είναι ότι δεν γερνά η ίδια η γυναίκα, αλλά οι αδένες της και κατ'; επέκταση οι ορμόνες της (οι γυναικολογικές). Η γυναίκα μετά την εμμηνόπαυση, εκτός από την τεκνοποίηση, δεν διαφέρει από γυναίκες μικρότερης ηλικίας. Φυσικά αφού προσέξει μερικά πράγματα που θα την βοηθήσουν να είναι υγιής.
Πριν μιλήσουμε γι αυτά τα πράγματα, θα πούμε πρώτα τι είναι κλιμακτήριος και τι εμμηνόπαυση.
Είναι γνωστό ότι οι ορμόνες συνεργάζονται μεταξύ τους (οιστρογόνα, προγεστερόνη, ανδρογόνα, προλακτίνη, κορτιζόνη, FSH. LH. TSH, Τ3, και Τ4).
Οι (κυριότεροι) αδένες που παράγουν (εκκρίνουν) τις ορμόνες στην γυναίκα είναι:
1) Η υπόφυσης (o πρόσθιος λοβός, εκκρίνει τις FSH, LH, TSH).
2) Οι ωοθήκες, εκκρίνουν τα οιστρογόνα, την προγεστερόνη και λίγα ανδρογόνα.
3) Ο θυρεοειδής, που εκκρίνει τις θυροξίνη (Τ3) και Τ4.
4) Τα επινεφρίδια, που εκκρίνουν την κορτιζόνη (ο φλοιός) και ανδρογόνα.
Ο μηχανισμός που διατηρεί σε ισορροπία τις ορμόνες μεταξύ τους είναι ένας λεπτός μηχανισμός (φανταστείτε τον θερμοστάτη στις μονάδες κλιματισμού), ένας αντίστοιχος ορμονοστάτης (δεν υπάρχει τέτοιος όρος, όμως μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση του μηχανισμού), δηλαδή αν έχουμε ελάττωση των ορμονών της ωοθήκης, είναι ερέθισμα στο να αυξηθούν οι ορμόνες της υπόφυσης και το αντίθετο, αν αυξηθούν οι ορμόνες της ωοθήκης, ελαττώνονται οι ορμόνες της υπόφυσης, αυτό λέγεται πυλαίο σύστημα υπόφυσης (feedback mechanism).
Κλιμακτήριος: Λέγεται η χρονική περίοδος (το μεταβατικό στάδιο), πριν την
εμμηνόπαυση, που οι ωοθήκες σιγά, σιγά, δεν υπακούν στις ορμόνες της υπόφυσης για να εκκρίνουν τις ορμόνες τους, με αποτέλεσμα η υπόφυση να εκκρίνει, όλο και περισσότερες ορμόνες (FSH, LH) για να τις αναγκάσει να δουλέψουν σωστά. Αποτέλεσμα αυτών είναι η διαταραχή της περιόδου και πολλές φορές αιμορραγίες και ανάπτυξης υπερπλασίας του ενδομητρίου (απλή ή άτυπος). Αυτός είναι ο λόγος που αν υπάρχει ανωμαλία στον κύκλο, πρέπει να επισκεφθεί τον γιατρό της, για τον έλεγχο και την σωστή αντιμετώπιση. Εμφανίζεται μετά τα 45 (αν και σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να εμφανιστεί πολύ ενωρίτερα).
Τα συμπτώματα που μπορεί να έχει η γυναίκα, εκτός των αιμορραγιών, είναι εφιδρώσεις, εξάψεις, αϋπνία και νευρικότητα. Οι γυναίκες σε αυτήν την φάση, πανικοβάλλονται, νομίζουν ότι γέρασαν ή ότι θα έχουν πρόβλημα με το sex, το οποίο λόγω των συνθηκών μπορεί να είναι ελαττωμένο με κύρια αιτία το άγχος (εργασία, παιδιά, συνήθεια, δάνεια κ.λ.π).Γυναίκες επαγγελματίες της υγείας, που ξέρουν (π.χ. γιατρίνες), δεν είναι τα συμπτώματα έντονα, γιατί καταλαβαίνουν ότι η κλιμακτήριος δεν είναι γήρανση της γυναίκας (μόνο των ωοθηκών) και επηρεάζουν ελάχιστα έως καθόλου το sex.
Εμμηνόπαυση: Λέγεται η τελευταία περίοδος της γυναίκας. Σε αυτήν την περίπτωση, οι ορμόνες της υπόφυσης (FSH, LH) θα είναι πολύ αυξημένες και οι ορμόνες των ωοθηκών (οιστρογόνα, προγεστερόνη) ελαττωμένες. Αν δεν περάσει ένας χρόνος αμηνόρροιας, δεν μπορεί να μιλάμε για εμμηνόπαυση. Αυτό διότι μπορεί μετά από απουσία της περιόδου (αμηνόρροια) μερικών μηνών, να ξαναεμφανιστεί η περίοδος και να έρχεται κανονικά ή ακανόνιστα για ένα χρονικό διάστημα. Σε αυτήν την περίπτωση οι εξετάσεις αίματος μπορεί να είναι φυσιολογικές, έστω και αν πριν μερικούς μήνες ήτανε επηρεασμένες, σε σπάνιες δε περιπτώσεις έχει εμφανιστεί και κύησης. Τα συμπτώματα είναι και εδώ τα ίδια με την κλιμακτήριο (εκτός των αιμορραγιών) και διαρκούν από ένα μέχρι πέντε χρόνια, αν μείνει η γυναίκα χωρίς θεραπεία.
Εμμηνόπαυση, συνήθως έχουμε στην ηλικία των 50 μέχρι 53 ετών, με εξαιρέσεις τα 45 και 55 ετών.
Συνέπειες της εμμηνόπαυσης: Λόγω της πτώσεως των οιστρογόνων έχουμε και μακροπρόθεσμες συνέπειες, όπως οστεοπόρωση (1 έως 2,5 SD κάτω από την μέση τιμή της κορυφαίας οστικής πυκνότητας των νέων ενηλίκων είναι οστεοπενία ή χαμηλή οστική πυκνότητα, ενώ πάνω από 2,5 SD κάτω από την μέση γραμμή είναι οστεοπόρωση), αύξησης καρδιοπαθειών, ατροφία του κόλπου, με αποτέλεσμα πόνο στην επαφή και κολπίτιδα, ξηρότητα του κόλπου, δυσουρία, μερικές φορές απώλεια ούρων, ουρολοιμώξεις, οι μαστοί είναι πιο χαλαροί με μικρότερο όγκο, απώλεια ελαστικότητας του δέρματος με συνέπεια την ρυτίδωση, καθώς και μείωσης των τριχών της μασχάλης και του εφηβαίου.
Εχει και τα καλά της π.χ. ελαττώνονται τα ινομυώματα σε όγκο και αριθμό (αν υπάρχουν), ελαττώνεται η αδενομύωσης, καθώς και οι εστίες ενδομητρίωσης.
Η εμφάνιση αιμορραγίας μετά την εμμηνόπαυση πρέπει να ελεγχθεί αμέσως και χωρίς καθυστέρηση, αυτό γίνεται με απόξεση μήτρας και βιοψία. Η εμφάνιση αιμορραγίας είναι πιο συχνή σε παχύσαρκες γυναίκες, λόγω μεταβολισμού των ορμονών των επινεφριδίων στο λίπος και επίδραση στο ενδομήτριο της γυναίκας, με συνέπεια αιμορραγίας, υπερπλασίας του ενδομητρίου και πιθανό αδενοκαρκίνωμα.
Συμπέρασμα:
1) Αιμορραγίες στην γυναίκα, ανεξαρτήτου ηλικίας, πρέπει να ελεγχθεί, κυρίως στην κλιμακτήριο και την εμμηνόπαυση.
2) Η κλιμακτήριος δεν είναι γήρανση της γυναίκας (μόνο των ωοθηκών).
3) Το sex δεν ελαττώνεται ή ελάχιστα (πολλές φορές λόγω της έλλειψης του άγχους μιας πιθανής εγκυμοσύνης, η γυναίκα είναι πιο θερμή).
4) Μετά την εμμηνόπαυση η γυναίκα δεν μπορεί να τεκνοποιήσει.
Ορμονική θεραπεία υποκατάστασης - ΟΘΥ (Hormone Replacement Therapy - HRT ή Hormone Treatment - HT).
Λόγω των πολλών συμπτωμάτων και κινδύνων της εμμηνόπαυσης, κυρίως δε της οστεοπόρωσης και των καρδιοπαθειών, κάνουμε την σκέψη, γιατί να μη συνεχίζουμε να δίνουμε ορμόνες, κυρίως οιστρογόνα κατά την διάρκεια της εμμηνόπαυσης. Τα οιστρογόνα όμως χωρίς την παρουσία προγεστερόνης, μπορεί να προκαλέσουν υπερπλασία του ενδομητρίου, έχουν επίσης επίδραση και στον μαστό. Μια γυναίκα για να πάρει ορμόνες υποκατάστασης, πρέπει να το συζητήσει με τον γιατρό της, να δώσει ένα πλήρες ιστορικό, να κάνει εξετάσεις (μαστογραφία κάθε χρόνο, αγγειολογική εξέταση κ.α.) και θα αποφασίσουν μαζί αν θα αρχίσει ή όχι την θεραπεία. Πάντως είναι αλήθεια, ότι με την θεραπεία θα έχει βελτίωση των εξάψεων, εφιδρώσεων, και αϋπνίας, θα προλάβει την οστεοπόρωση και τις καρδιοπάθειες, που μετά την εμμηνόπαυση είναι πιο συχνές από τους άντρες, βελτίωση της κολπικής ατροφίας και της ατροφικής κολπίτιδας, αυξάνει το πάχος του δέρματος, είναι λιγότερο ξηρό και ελαττώνει τις ρυτίδες, ελαττώνει κατά 20% την εμφάνιση καρκίνου του παχέως εντέρου (La Vecchia 2005), ελάττωση κατά 25% της απώλειας των δοντιών, ελάττωση της χοληστερίνης (ελάττωση της LDL και αύξηση της καλής χοληστερίνης HDL).Δεν πρέπει να κάνουν ορμονική θεραπεία υποκατάστασης, γυναίκες με θρομβοεμβολική νόσο, με ηπατική ή
νεφρική ανεπάρκεια, ή με ορμονοεξαρτώμενους καρκίνους, καθώς και γυναίκες που καπνίζουν.Αποφεύγουμε να κάνουμε θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης σε γυναίκες που η μητέρα τους και η γιαγιά τους είχαν καρκίνο του μαστού ή των ωοθηκών.
Στην αγορά υπάρχουν σκευάσματα από το στόμα (σκευάσματα με οιστρογόνα, σκευάσματα με οιστρογόνα και προγεστερόνη και σκευάσματα με συνθετική ορμόνη, που δεν έχει επίδραση στο ενδομήτριο και δεν προκαλεί αιμορραγία), κολπικά υπόθετα και αυτοκόλλητα επιθέματα.
ΜΑΝΩΛΗΣ ΓΑΛΛΟΣ
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου