Τα Α-Ω των ιατρικών εξετάσεων.

Τα κεφάλαια 2 έως 6 αυτού του τόμου περιγράφουν πολλές από τις πιο σημαντικές διαγνωστικές διαδικασίες που γίνονται τακτικά, στο ιατρείο ή στο παθολογικό εργαστήριο. Όμως, επειδή σήμερα υπάρχουν πολλά διαγνωστικά τεστ, πολλά από τα πιο εξειδικευμένα δεν καλύπτονται λεπτομερώς.
Στο τμήμα αυτό περιγράφονται συνοπτικά πάνω από 100 άλλες διαγνωστικές διαδικασίες και εργαστηριακά

τεστ. Το κάθε τεστ περιγράφεται με γνώμονα το σκοπό που εξυπηρετεί, τη σπουδαιότητά του στη διάγνωση της νόσου και τις συνθήκες υπό τις οποίες γίνεται. Αν κάποιο τεστ που σας ενδιαφέρει δεν αναφέρεται σ' αυτό το κεφάλαιο, μπορείτε να συμβουλευτείτε το ευρετήριο στο τέλος του βιβλίου.

ΤΕΣΤpΗ - ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ

Ο οργανισμός λειτουργεί σωστά, μόνο όταν τα υγρά του σώματος δεν είναι ούτε πολύ όξινα, αλλά ούτε και πολύ αλκαλικά. Για να διαπιστωθεί αν υπάρχει αυτή η ισορροπία, μετριέται η συγκέντρωση των ιόντων υδρογόνου στο αίμα. Η συγκέντρωση αντικατοπτρίζει την οξεοβασική ισορροπία, επειδή τα οξέα απελευθερώνουν ιόντα υδρογόνου όταν διαλύονται. Τα υγρά του οργανισμού με χαμηλό pΗ έχουν μεγάλη οξύτητα, ενώ εκείνα που έχουν υψηλό pΗ είναι πολύ αλκαλικά. Οι νεφροί και οι πνεύμονες είναι τα δυο κύρια όργανα που είναι υπεύθυνα να για τη διατήρηση της ισορροπίας. Συνεργάζονται, έτσι ώστε να εξουδετερώνουν τις ασθένειες που προκαλούν μεταβολή του pΗ.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΦΛΟΙΟΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΟΤΡΟΠΟΥ ΟΡΜΟΝΗΣ

Η ορμόνη αυτή που παράγεται από την υπόφυση ερεθίζει το εξωτερικό στρώμα του επινεφριδίου και το κάνει να παράγει αρκετές διαφορετικές ορμόνες. Η μέτρηση της ποσότητας που υπάρχει στο αίμα απ' αυτή την ορμόνη βοηθάει στη διάγνωση παθήσεων της υπόφυσης και των επινεφριδίων, όπως είναι η νόσος του Addison και το σύνδρομο του Cushing.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΟΣ

Γίνεται συχνά (με εξέταση της αναπνοής, του αίματος ή των ούρων) για τον εντοπισμό των μεθυσμένων οδηγών. Περίπου μισή ώρα αφότου καταναλωθεί, το οινόπνευμα φτάνει στην υψηλότερη τιμή του στο αίμα. Έπειτα, αποβάλλεται με ρυθμό μιας ουγγιάς (30 γρ.) ανά τρεις ώρες. Το τεστ της περιεκτικότητας οινοπνεύματος στο αίμα αποτελεί σπουδαίο διαγνωστικό εργαλείο, όταν ένα άτομο που έχει χάσει τις αισθήσεις του εισάγεται σε σταθμό πρώτων βοηθειών.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΑΛΔΟΣΤΕΡΟΝΗΣ

Η αλδοστερόνη, ορμόνη που παράγεται από το φλοιό των επινεφριδίων, επιδρά επί των νεφρών, ώστε να ελέγχεται η ποσότητα άλατος και νερού που χάνεται με τα ούρα, πράγμα που επηρεάζει τον όγκο και την πίεση του αίματος. Το τεστ αυτό γίνεται και για τη διερεύνηση των αιτίων της υψηλής πίεσης. Τα υψηλά επίπεδα αλδοστερόνης στο αίμα και τα ούρα ενδέχεται να σημαίνουν πάθηση των νεφρών ή όγκο των επινεφριδίων.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΑΛΦΑ-ΦΕΤΟΠΡΩΤΕΪΝΗΣ

Η πρωτεΐνη αυτή συνήθως παράγεται από το έμβρυο. Όταν διασχίσει τον πλακούντα, βρίσκεται και στο αίμα της μητέρας. Τα μη φυσιολογικά επίπεδα αυτής της πρωτεΐνης στο αίμα μιας εγκύου που βρίσκεται στη 16η-18η εβδομάδα της κύησης ενδέχεται να σημαίνουν κάποια ανωμαλία του εμβρύου, όπως δισχιδή ράχη ή σύνδρομο ϋο^η. Τα επίπεδα αυτής της πρωτεΐνης είναι μη φυσιολογικά, όταν πρόκειται να γεννηθούν δίδυμα. Υψηλά επίπεδα της ίδιας πρωτεΐνης εμφανίζονται σε περιπτώσεις κακοήθων καταστάσεων, ιδίως στην ηπατίτιδα και τον καρκίνο του ήπατος.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΑΜΜΩΝΙΑΣ

Η αμμωνία παράγεται σαν απόβλητο του οργανισμού, από τη χημική διάσπαση της πρωτεϊνών. Φυσιολογικά, μετατρέπεται σε ουρία, για ν' αποβληθεί από τους νεφρούς. Σε σοβαρές ηπατικές νόσους, όπως η κίρρωση ή η οξεία ηπατίτιδα, η αμμωνία παρακάμπτει το ήπαρ και συγκεντρώνεται στο αίμα.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΑΝΤΙΔΙΟΥΡΗΤΙΚΗΣ ΟΡΜΟΝΗΣ

Η ορμόνη αυτή παράγεται από την υπόφυση και επιδρά επί των νεφρών, προκειμένου να μειώνει την ποσότητα ύδατος που χάνεται με τα ούρα. Η διαδικασία αυτή βοηθάει στη διατήρηση της ισορροπίας του ύδατος του οργανισμού. Η μέτρηση αυτής της ορμόνης στο αίμα βοηθάει στη διάγνωση του άποιου διαβήτη. Σ' αυτή τη νόσο, παράγονται μεγάλες ποσότητες ούρων, συνήθως λόγω μειωμένης έκκρισης ανυδιουρηυκής ορμόνης από την υπόφυση.

ΤΕΣΤ ΑΝΤΙΠΥΡΗΝΙΚΩΝ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΩΝ

Στις αυτοάνοσες παθήσεις, όπως ο συστηματικός ερυθηματώ-δης λύκος, το ανοσοποιητικό σύστημα «εκλαμβάνει» ως ξένο σώμα τμήματα των πυρήνων των κυττάρων και αντιδρά παράγοντας αντιπυρηνικά αντισώματα. Το τεστ ανιχνεύει αν υπάρχουν αυτά τα αντισώματα, με εξέταση δείγματος αίματος στο μικροσκόπιο. Επίσης, χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας μιας θεραπείας.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΔΙΤΤΑΝΘΡΑΚΙΚΟΥ ΑΛΑΤΟΣ

Το διττανθρακικό άλας είναι μια πολύ σπουδαία ουσία για τη διατήρηση του ρΗ του αίματος. Αν υπάρξει απώλεια αυτής της ουσίας από το αίμα, λόγω νεφρικού προβλήματος, διάρροιας ή άλλου νοσήματος, το αίμα γίνεται πολύ όξινο. Η μέτρηση του διττανθρακικού άλατος γίνεται σε συνδυασμό με άλλα τεστ -όπως η μέτρηση ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΩΝ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ  και συνδυάζεται με τα αποτελέσματα της μέτρησής τους, προκειμένου να εκτιμηθούν τα επίπεδα του ρΗ. Τα κύρια όργανα που είναι υπεύθυνα για τη διατήρηση της ισορροπίας του ρΗ είναι οι νεφροί και οι πνεύμονες.

ΧΡΟΝΟΣ ΠΗΞΗΣ ΑΙΜΑΤΟΣ

Ο χρόνος πήξης είναι ο χρόνος που χρειάζεται για να σταματήσει η αιμορραγία, μετά από μια μικρή ρήξη του δέρματος. Φυσιολογικά, αυτό γίνεται σε 3-5 λεπτά. Η μέτρηση αυτού του χρόνου βοηθάει στην αξιολόγηση αιμορραγικών παθήσεων. Όταν ο χρόνος αυτός είναι παρατεταμένος, συνήθως αυτό
αποτελεί ένδειξη έλλειψης αιμοπεταλίων (βοηθούν στο σταμάτημα της αιμορραγίας) στο αίμα. Αυτό μπορεί να συμβεί μετά τη λήψη φαρμάκων που περιέχουν ασπιρίνη, από παρενέργειες φαρμάκων, από συγγενείς ανωμαλίες των αιμοπεταλίων ή λόγω πολύ μειωμένου αριθμού αιμοπεταλίων απ' οποιαδήποτε άλλη αιτία.

ΒΙΟΨΙΑ ΜΥΕΛΟΥ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ

Όλα τα ερυθρά αιμοσφαίρια, τα περισσότερα λευκά αιμοσφαίρια και τα κύτταρα που παράγουν τα αιμοπετάλια κατασκευάζονται στο μυελό των οστών, ο οποίος περιέχει ανώριμες μορφές αυτών των κυττάρων. Εξετάζοντας με το μικροσκόπιο κύτταρα του μυελού των οστών που λαμβάνονται με βιοψία δι' αναρρο-φήσεως, μπορούμε να διαγνώσουμε ορισμένες νόσους, όπως λευχαιμία, καρκίνο του λεμφικού συστήματος, πολλές μορφές αναιμίας και μερικούς άλλους καρκίνους.

ΒΡΟΓΧΟΓΡΑΦΙΑ

Σ' αυτή τη διαδικασία (γίνεται σπάνια) μια ακπνοσκιερή ουσία (αδιαφανής στις ακτίνες Χ) εισάγεται στους βρόγχους, μέσω ενός σωλήνα που κατεβαίνει διαμέσου της τραχείας. Σήμερα, οι εξετάσεις των βρόγχων γίνονται συχνότερα με ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ  ή  ΒΡΟΓΧΟΣΚΟΠΗΣΗ.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΚΑΛΣΙΤΟΝΙΝΗΣ

Η καλσιτονίνη, μια ορμόνη που παράγεται από το θυρεοειδή αδένα, περιορίζει τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα, επιβραδύνοντας το ρυθμό με τον οποίο το ασβέστιο χάνεται από τα οστά. Τα υψηλά επίπεδα καλσιτονίνης ενδέχεται να σημαίνουν ύπαρξη ενός συγκεκριμένου είδους καρκίνου του θυρεοειδούς.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ

Τα μη φυσιολογικά επίπεδα ασβεστίου είναι κάτι σύνηθες σε διάφορα νοσήματα. Συνήθως, γίνεται μέτρηση ασβεστίου στο αίμα, γίνεται όμως και στα ούρα, στα κόπρανα και στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό. Μέτρηση ασβεστίου γίνεται, όταν υπάρχουν υπόνοιες ανωμαλιών των παραθυρεοειδών αδένων (ελέγχουν τις ανάγκες του οργανισμού σε ασβέστιο και τη χρησιμοποίηση του), σε περίπτωση έλλειψης βιταμίνης D, στις νόσους των οστών και ιδιαίτερα στη νεφρική ανεπάρκεια.

ΘΕΡΜΟΓΟΝΟ ΤΕΣΤ

Σ' αυτό το τεστ, νερό διάφορων θερμοκρασιών διοχετεύεται στον κάθε ακουστικό πόρο, προκαλώντας ερεθισμό ενός από τους ημικυκλικούς σωλήνες που υπάρχουν μέσα στο λαβύρινθο. Αν δεν υπάρχει νυσταγμός (οριζόντιες κινήσεις των ματιών) ή διαρκεί λιγότερο από το φυσιολογικό στο ένα μάτι, αυτό σημαίνει πως υπάρχει βλάβη στο λαβύρινθο. Το τεστ χρησιμοποιείται και για τη διερεύνηση ιλίγγων ή απώλειας της ακοής.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΕΜΒΡΥΪΚΩΝ ΑΝΤΙΓΟΝΩΝ

Πρόκειται για μια πρωτεΐνη που παράγεται από το έμβρυο μέσα στη μήτρα. Φυσιολογικά, η παραγωγή της σταματάει πριν από τη γέννηση. Η μη φυσιολογική εμφάνισή της στο αίμα ενδέχεται να οφείλεται σε αλκοολική ηπατίτιδα, σε απόφραξη της χοληφόρου οδού, στο υπερβολικό κάπνισμα και σε
διάφορα είδη καρκίνου. Το τεστ δεν είναι ειδικό για κάποια συγκεκριμένη νόσο, μπορεί όμως να χρησιμοποιηθεί για την παρακολούθηση και την εκτίμηση της αποτελεσματικότητας της θεραπείας του καρκίνου του εντέρου και του παγκρέατος.

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΔΕΞΑΜΕΝΗΣ ΑΙΜΑΤΟΣ

Σε αυτή τη μέθοδο, μια ραδιενεργός ουσία χημικώς ενωμένη με μια πρωτεΐνη του αίματος ή με τα ερυθρά αιμοσφαίρια εισάγεται με ένεση στην κυκλοφορία του αίματος και κινείται προς την καρδιά. Με μια ειδική κάμερα ανιχνεύεται η εκπεμπόμενη ραδιενέργεια, καθώς το αίμα περνάει από την καρδιά, σε κάθε καρδιακό χτύπο. Επειδή εκπέμπεται περισσότερη ραδιενέργεια, όταν υπάρχει περισσότερο αίμα, μπορεί να υπολογιστεί η διαφορά όγκου του αίματος μεταξύ της στιγμής που οι κοιλίες της καρδιάς συστέλλονται και της στιγμής που διαστέλλονται. Με το τεστ αυτό υπολογίζεται κατά πόσον λειτουργεί επαρκώς ο καρδιακός μυς σαν αντλία.

ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ

Σ' αυτήν την τεχνική, ένας λεπτός σωλήνας εισάγεται σε μια φλέβα ή αρτηρία της βουβωνικής χώρας ή της περιοχής του αγκώνα και προωθείται, μέχρις ότου το άκρο του εισέλθει σε μια από τις δυο πλευρές της καρδιάς. Τότε, μπορούν να γίνουν διάφορα τεστ: μετριέται η πίεση του αίματος μέσα στις κοιλίες, μπορεί να «τραβηχτεί» αίμα και να μετρηθεί η περιεκυ-κότητά του σε οξυγόνο, ενώ μπορεί να εισαχθεί μια ακτινο-σκιερή ουσία, η οποία καθιστά δυνατή την παρακολούθηση των κοιλοτήτων της καρδιάς και των αρτηριών προς αυτήν. Με τον καρδιακό καθετηριασμό εξετάζεται η επάρκεια των συστολών της καρδιάς. Επίσης, εντοπίζονται τυχόν διαρροές της βαλβίδας, καθώς και η στεφανιαία νόσος.

ΒΙΟΨΙΑ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ

Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει την αφαίρεση ενός μικρού δείγματος ιστού από τον τράχηλο της μήτρας, το οποίο εξετάζεται στο μικροσκόπιο. Εφαρμόζεται σε γυναίκες των οποίων το τεστ Παπανικολάου είναι μη φυσιολογικό ή ύποπτο, για να διερευνηθεί μήπως υπάρχουν ενδείξεις καρκίνου.

ΧΟΛΟΚΥΣΤΟΓΡΑΦΙΑ

Εξετάζονται η χοληδόχος κύστη και οι χοληφόροι οδοί με ακτίνες Χ, αφού προηγουμένως έχουν γεμίσει με μια ακπνοσκιερή ουσία. Η ουσία αυτή παίρνεται από το στόμα, απορροφάται από το λεπτό έντερο στην κυκλοφορία του αίματος και μεταφέρεται στο ήπαρ. Μερικές ώρες αργότερα, αποβάλλεται στις χοληφόρους οδούς και τη χοληδόχο κύστη. Η χολοκυστογραφία μπορεί να εντοπίσει τις πέτρες στη χοληδόχο κύστη, σπάνια όμως χρησιμοποιείται γι' αυτό το σκοπό. Προτιμάται η ΕΞΕΤΑΣΗ ΥΠΕΡΗΧΩΝ. Ωστόσο, χρησιμοποιείται στους ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε λιθοτριψία και χημική διάλυση χολολίθων. Το τεστ αυτό δείχνει αν λειτουργεί η χοληδόχος κύστη και αποκαλύπτει τη σύνθεση των χολόλιθων.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΧΟΛΗΓΛΥΚΙΝΗΣ

Η χοληγλυκίνη είναι χολικό οξύ. Η χολή παράγεται από το ήπαρ, αποθηκεύεται στη χοληδόχο κύστη κι έπειτα αποβάλλεται στο έντερο, όπου βοηθάει στην πέψη των λιπών. Μετά, απορροφάται και πάλι στο ήπαρ. Στα πρώτα στάδια κάποιας ηπατικής νόσου, η αναρρόφηση χολής διαταράσσεται προκαλώντας αύξηση των επιπέδων των χολικών οξέων στο αίμα.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ ΠΗΞΗΣ ΑΙΜΑΤΟΣ

Το αίμα περιέχει πολλές πρωτεΐνες, που είναι ζωτικές για την πήξη του. Το επίπεδο αυτών των πρωτεϊνών μπορεί να μετρηθεί ξεχωριστά για την κάθε μια, προκειμένου να εξακριβωθούν τα αίτια αιμορραγικών παθήσεων. Η μέτρηση αυτή αποτελεί συμπληρωματική διαδικασία άλλων ΤΕΣΤ ΠΗΞΗΣ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ .

ΜΕΤΡΗΣΗ ΨΥΧΡΟΣΥΓΚΟΛΛΗΤΙΝΩΝ

Πρόκειται για αντισώματα που κάνουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια να συγκολλώνται στις χαμηλές θερμοκρασίες. Άνοδος των επιπέδων αυτών των αντισωμάτων δημιουργείται κατά τη διάρκεια ορισμένων μολυσματικών νόσων και κυρίως ορισμένων ειδών πνευμονίας. Έτσι, τα αντισώματα αυτά μετρούνται, προκειμένου να διαπιστωθούν ορισμένες περιπτώσεις πνευμονίας.

ΤΕΣΤ ΑΧΡΩΜΑΤΟΨΙΑΣ

Τα τεστ αυτά χρησιμοποιούνται για την εξέταση ασθενών με πιθανή πάθηση του αμφιβληστροειδούς ή με οικογενειακό ιστορικό ελαττωματικής όρασης στα χρώματα. Επίσης, συχνά γίνονται σε παιδιά. Στα συνηθέστερα απ' αυτά τα τεστ χρησιμοποιούνται δίσκοι στους οποίους υπάρχουν ομάδες στιγμάτων συναφούς χρώματος (π.χ. κόκκινα και ροζ) που είναι τοποθετημένα πάνω σε φόντο που αποτελείται από στίγματα άλλης χρωματικής ομάδας (όπως πράσινα και γαλάζια). Το άτομο με φυσιολογική όραση διακρίνει τα μεν στίγματα από τα δε, πράγμα που δε συμβαίνει με όσους έχουν αχρωματοψία.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ

Το συμπλήρωμα είναι μια ομάδα πρωτεϊνών του αίματος που βοηθούν στην καταστροφή ξένων κυττάρων και την απαλλαγή από τις ξένες ύλες. Η ανεπάρκεια συμπληρώματος αυξάνει την ευπάθεια στις μολύνσεις και σ' άλλα νοσήματα. Είναι διάφορα τα τεστ με τα οποία μετριέται η λειτουργία των διαφόρων συστατικών του συμπληρώματος. Τα τεστ αυτά βοηθούν στη διάγνωση παθήσεων του ανοσοποιητικού συστήματος.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΧΑΛΚΟΥ

Ο χαλκός είναι ένα μεταλλικό άλας που το χρειαζόμαστε σε ελάχιστες περιπτώσεις. Η μέτρηση των επιπέδων του στο αίμα και -μερικές φορές- στα ούρα είναι χρήσιμη για τη διάγνωση ηπα-τοφακοειδούς εκφύλισης, οπότε ο χαλκός παγιδεύεται σε όργανα όπως το ήπαρ, ο εγκέφαλος και ο κερατοειδής χιτώνας. Τα χαμηλά επίπεδα χαλκού σημαίνουν ηπατοφακοειδή εκφύλιση, ενώ τα αυξημένα εμφανίζονται σε καταστάσεις όπως η αναιμία ή η κίρρωση του ήπατος κατά την εγκυμοσύνη, καθώς και σε άτομα που παίρνουν αντισυλληπτικά χάπια.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΚΟΡΤΙΖΟΛΗΣ

Πρόκειται για μια ορμόνη που εκκρίνεται από το εξωτερικό στρώμα του επινεφριδίου, ελέγχει τη χημική διάσπαση των πρωτεϊνών, ρυθμίζει το ανοσοποιητικό σύστημα και βοηθάει στη διατήρηση της σωστής κατανομής ύδατος και μεταλλικών αλάτων στον οργανισμό. Η μέτρηση των επιπέδων της στο αίμα βοηθάει στη διάγνωση ορμονικών παθήσεων, όπως το σύνδρομο CUSHING (οφείλεται σε αυξημένη έκκριση κορτιζόλης) και η νόσος του ADDISON(οφείλεται σε μειωμένη ή ανύπαρκτη έκκριση).

ΟΑΝΤΙΔΡΩΣΕΣ ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ: ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΑΙΜΑ

Οι πρωτεΐνες αυτές εμφανίζονται στο αίμα ως αντίδραση σε κάποια φλεγμονή. Μπορούν να εμφανιστούν στις μολύνσεις από ιούς ή βακτηρίδια, στο ρευματικό πυρετό, στην αρθρίτιδα, στην καρδιακή προσβολή και στον καρκίνο. Η ανίχνευση αυτών των πρωτεϊνών δε γίνεται ειδικά για κάποια συγκεκριμένη νόσο, αποτελεί, όμως, ένδειξη κάποιας πάθησης, η οποία ενδέχεται να απαιτεί περαιτέρω διερεύνηση.

ΤΕΣΤ ΚΑΘΑΡΣΗΣ ΚΡΕΑΤΙΝΙΝΗΣ

Η κρεαπνίνη είναι ένα απόβλητο του οργανισμού, το οποίο φιλτράρεται από τους νεφρούς και αποβάλλεται με τα ούρα. Το τεστ αυτό προσδιορίζει το ρυθμό με τον οποίο φιλτράρεται το αίμα. Συγκεκριμένα, μετριέται η ποσότητα κρεαπνίνης στο αίμα και σ' ένα δείγμα ούρων, το οποίο συγκεντρώνεται σε διάστημα 24 ωρών. Το τεστ αυτό αποτελεί αξιόπιστο δείκτη του πόσο καλά λειτουργούν οι νεφροί.

ΚΥΣΤΕΟΜΕΤΡΙΑ

Η διαδικασία αυτή μετράει την αλλαγή πίεσης στην κύστη, καθώς αυτή γεμίζει, την ολική της περιεκτικότητα και την ευαισθησία της. Διαμέσου της ουρήθρας, εισάγεται στην κύστη ένας εύκαμπτος σωλήνας και το άκρο του που μένει έξω από το σώμα συνδέεται μ' ένα μετρητή πίεσης. Έπειτα, η κύστη γεμίζει μ' ένα μετρημένο όγκο ύδατος ή διοξειδίου του άνθρακα και λαμβάνεται σειρά ενδείξεων υπό διάφορες πιέσεις. Το τεστ παρέχει πληροφορίες όσον αφορά τη λειτουργία της κύστης και βοηθάει στη διαπίστωση των αιτίων της ακράτειας ούρων.

ΚΥΣΤΕΟΟΥΡΗΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

Διαμέσου της ουρήθρας, εισάγεται στην κύστη μια ακπνοσκιε-ρή ουσία. Έτσι, το περίγραμμα της κύστης και η ουρήθρα διακρίνονται λεπτομερώς σε ακτινογραφίες που λαμβάνονται κατά την ούρηση. Συνηθέστερα, το τεστ αυτό γίνεται σε μικρά παιδιά που έχουν περάσει μολύνσεις του ουροποιητικού σωλήνα, για να διερευνηθεί αν η αιτία είναι η παλινδρόμηση ούρων σ' έναν από τους ουρητήρες, καθώς αδειάζει η κύστη. Το τεστ γίνεται και με τη χρησιμοποίηση μιας ραδιοϊσοτοπικής ουσίας, χωρίς ανάμιξη των ακτίνων Χ.

ΤΕΣΤ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ

Τα τεστ αυτά γίνονται στα τμήματα Πρώτων Βοηθειών των νοσοκομείων, για τον προσδιορισμό του είδους και της ποσότητας υπερβολικής λήψης από τον ασθενή κάποιας -νόμιμης ή μη- ναρκωτικής ουσίας. Επίσης, χρησιμοποιούνται για να καταγράφεται το επίπεδο απορρόφησης τοξικών ουσιών από τους εργαζόμενους σε χώρους όπου υπάρχει αυτός ο κίνδυνος. Μ' αυτόν τον τρόπο μετρούνται και τα επίπεδα των φαρμάκων που έχει πάρει ένας ασθενής.

ΗΛΕΚΤΡΟΝΥΣΤΑΓΜΟΓΡΑΦΗΜΑ

Ο νυσταγμός είναι μια αντανακλαστική κίνηση των ματιών, που γίνεται σε αντίδραση της κίνησης του κεφαλιού, με την εισαγωγή ζεστού ή κρύου νερού στους ακουστικούς πόρους και με ορισμένα άλλα ερεθίσματα. Το τεστ αυτό εντοπίζει και μετράει το νυσταγμό, καταγράφοντας τις ηλεκτρικές μεταβολές που προκαλεί η κίνηση των ματιών, με τη βοήθεια ηλεκτροδίων τα οποία προσκολλώνται στο δέρμα, κοντά στα μάτια. Είναι πιο πλήρες από το θερμογόνο τεστ και γίνεται σε άτομα που πάσχουν από ιλίγγους, απώλεια ακοής ή ακούν «να χτυπούν καμπάνες» στ' αυτιά τους. Ο μη φυσιολογικός ή ανύπαρκτος νυσταγμός σημαίνουν ότι οι μηχανισμοί ισορροπίας δε λειτουργούν καλά.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΙΣΤΡΟΓΟΝΩΝ

Τα οιστρογόνα είναι θηλυκές ορμόνες που παράγονται κυρίως από τις ωοθήκες. Τα επίπεδα οιστρογόνων στο αίμα ή στα ούρα μετρούνται, προκειμένου να διαπιστωθεί η αιτία αγονιμότητας, η καθυστέρηση της εφηβείας ή οι εμμηνορρυσιακές ανωμαλίες. Ένα αφύσικα υψηλό επίπεδο οιστρογόνων ενδέχεται να οφείλεται σε κίρρωση, σ' έναν όγκο που παράγει οιστρογόνα ή σε καρκίνο των όρχεων. Ένα είδος οιστρογόνων, η οιστριό-λη, παράγεται από τον πλακούντα και αποβάλλεται στα ούρα της μητέρας.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΦΕΡΙΤΙΝΗΣ

Πρόκειται για μια πρωτεΐνη που συμβάλλει στην αποθήκευση σιδήρου στον οργανισμό. Η ποσότητα που εμφανίζεται στο αίμα είναι ευθέως ανάλογη, εφόσον δεν υπάρχει κάποιο νόσημα, με την ποσότητα σιδήρου που είναι αποθηκευμένη στους ιστούς του σώματος. Η μέτρηση αυτής της πρωτεΐνης γίνεται για τη διάγνωση των αιτίων παρατεταμένης σιδηροπενίας ή για τη διάγνωση διάφορων παθήσεων που δημιουργούν αύξηση των επιπέδων του σιδήρου. Μερικές απ' αυτές είναι οι ηπατικές νόσοι, η λευχαιμία ή οι χρόνιες μολύνσεις ή φλεγμονές.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΙΝΩΔΟΓΟΝΟΥ

Το ινωδογόνο είναι ένα πολύ σημαντικό συστατικό του συστήματος πήξης του αίματος. Όταν τραυματιστεί ένα αιμοφόρο αγγείο, σχηματίζει ινώδη νημάτια, τα οποία βουλώνουν το αιμοφόρο αγγείο. Η μέτρησή του γίνεται, προκειμένου να προσδιοριστεί αν τα χαμηλά του επίπεδα ευθύνονται για κάποια αφύσικη αιμορραγία. Στα αίτια που δημιουργούν χαμηλά επίπεδα συμπεριλαμβάνονται οι σοβαρές ηπατικές νόσοι, οι καρκίνοι του προστάτη, του παγκρέατος ή των πνευμόνων, η συγγενής έλλειψη, καθώς και η περίπτωση κατά την οποία συντελείται υπερβολική πήξη αίματος (π.χ. στη διάχυτη ενδοαγγειακή πήξη ή σε χρόνια αιμορραγία).

ΜΕΤΡΗΣΗ ΙΝΩΔΟΛΥΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ

Είναι τεμάχια πρωτεΐνης τα οποία απελευθερώνονται στο αίμα, μετά το σχηματισμό θρόμβου, με τον οποίο πωματίζεται κάποιο τραυματισμένο αιμοφόρο αγγείο. Τα παράγωγα αυτά εμποδίζουν το σχηματισμό αφύσικων θρόμβων, οι οποίοι μπορούν να παρακωλύουν την κυκλοφορία του αίματος. Το τεστ γίνεται για να διαπιστωθεί αν τα υψηλά επίπεδά τους είναι υπαίτια για τη μη πήξη του αίματος, πράγμα που οδηγεί σε παρατεταμένη ή μεγάλη αιμορραγία. Τα επίπεδα ανέρχονται και σε περίπτωση ενός ειδικού συνδρόμου (λέγεται διάχυτη ενδοαγγειακή πήξη), κατά το οποίο η πήξη του αίματος εντός των μικρών αιμοφόρων αγγείων γίνεται -σε όλο το σώμα- κατά μη φυσιολογικό τρόπο.

ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΦΘΑΛΜΟΥ ΜΕ ΦΛΟΥΡΟΣΕΪΝΗ

Η φλουροσεΐνη είναι μια πορτοκαλί χρωστική ουσία που χρησιμοποιείται για την εξέταση του κερατοειδούς χιτώνα. Ενστα-λάζονται σταγόνες στο μάτι, το οποίο εξετάζεται κάτω από υπεριώδες φως. Η χρωστική γίνεται πράσινη και καθιστά ορατές τις όποιες ανωμαλίες του κερατοειδούς, όπως τραύματα, έλκη ή περιοχές που έχουν προσβληθεί από μόλυνση.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΦΥΛΛΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ

Μετριέται μια ομάδα βιταμινών που περιέχουν φυλλικό οξύ και είναι αναγκαίες για την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων στο μυελό των οστών η έλλειψη τους οδηγεί σε αναιμία. Οι βιταμίνες αυτές υπάρχουν σε διάφορες τροφές και ιδιαίτερα στο ήπαρ και τα ωμά λαχανικά. Επειδή ο οργανισμός μπορεί να αποθηκεύσει μικρή μόνον ποσότητα αυτών των βιταμινών, η ανεπαρκής λήψη με τη διατροφή δεν αργεί να οδηγήσει σε έλλειψη. Ο κίνδυνος έλλειψης είναι αυξημένος κατά την εγκυμοσύνη.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΘΥΛΑΚΙΟΤΡΟΠΟΥ ΟΡΜΟΝΗΣ

Η ορμόνη αυτή παράγεται από την υπόφυση και τονώνει τη δραστηριότητα των ωοθηκών και των όρχεων. Το τεστ χρησιμοποιείται για τη διερεύνηση της στείρωσης αντρών και γυναικών, καθώς και εμμηνορρυσιακών ανωμαλιών. Η μέτρηση γίνεται, προκειμένου να βοηθήσει τη διάγνωση πρώιμης ήβης των παιδιών.

ΤΕΣΤ ΓΑΛΑΚΤΟΖΑΙΜΙΑΣ

Το τεστ αυτό γίνεται στα νεογέννητα, για να διαπιστωθεί αν υπάρχει το ένζυμο που μετατρέπει το σάκχαρο του γάλακτος σε γλυκόζη. Μια μικρή ποσότητα αίματος τοποθετείται πάνω σ' ένα ειδικό χάρτινο φίλτρο και εξετάζεται κάτω από ειδική λάμπα, για τον εντοπισμό ενδείξεων φθορισμού. Το φυσιολογικό αίμα έχει φθορισμό, ενώ, όταν υπάρχει έλλειψη του ενζύμου, το τεστ αποκαλύπτει την έλλειψη. Σ' αυτή την περίπτωση, το παιδί πρέπει να τρέφεται με ειδικό γάλα χωρίς λακτόζη, ώστε αυτή να μην αυξηθεί στο αίμα και οδηγήσει σε μια κατάσταση γνωστή ως γαλακτοζαιμία. Αν το μωρό δεν τρέφεται μ' αυτό το ειδικό γάλα, ενδέχεται να παρουσιάσει καταρράκτη, ηπατική πάθηση και πνευματική καθυστέρηση.

ΤΕΣΤ ΕΚΚΡΙΣΗΣ ΓΑΣΤΡΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ

Το τεστ αυτό χρησιμοποιείται, για να διαπιστωθεί αν το στομάχι εκκρίνει γαστρικό οξύ. Λαμβάνεται υγρό από το στομάχι και στέλνεται στο εργαστήριο για ανάλυση. Στη συνέχεια, γίνεται μια ένεση που τονώνει την παραγωγή γαστρικού οξέος και ξα-ναλαμβάνεται δείγμα γαστρικού υγρού.Τα υψηλά επίπεδα του οξέος ενδέχεται να σημαίνουν την ύπαρξη έλκους ή ενός σπάνιου όγκου, ο οποίος τονώνει την παραγωγή οξέος. Η μέτρηση αυτή βοηθάει στη διάγνωση της κακοήθους αναιμίας και των παθήσεων του στομάχου.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΓΑΣΤΡΙΝΗΣ

Πρόκειται για μια ορμόνη που παράγουν τα κύτταρα του στομάχου και -σε μικρότερη έκταση- το πάγκρεας, ως αντίδραση στο φαγητό. Η ορμόνη αυτή κάνει το στομάχι να απελευθερώνει οξύ και το πάγκρεας να παράγει ινσουλίνη. Επίσης, αυξάνει τις συσπάσεις των μυών των τοιχωμάτων του στομάχου και του εντέρου, έτσι ώστε να προωθείται η τροφή μέσα στον πεπτικό σωλήνα. Το τεστ αυτό γίνεται όταν υπάρχουν πολλαπλά σοβαρά και επανερχόμενα έλκη του στομάχου και του δωδεκαδάκτυλου. Τα υψηλά επίπεδα αυτής της ορμόνης σημαίνουν ότι υπάρχει κάποιος όγκος που εκκρίνει γαστρίνη, ο οποίος συχνά εντοπίζεται στο πάγκρεας.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΓΛΥΚΑΓΟΝΗΣ

Η γλυκαγόνη είναι μια ορμόνη που παράγει το πάγκρεας και τονώνει τη χημική διάσπαση του γλυκογόνου (υδατάνθρακας που είναι αποθηκευμένος στο ήπαρ και τους μυς) σε γλυκόζη (σάκχαρο στο αίμα). Η γλυκόζη υπάρχει στο αίμα και χρησιμοποιείται για ενέργεια από τα κύτταρα οποιουδήποτε σημείου του σώματος. Η μέτρηση γίνεται όταν υπάρχουν υπόνοιες υπογλυκαιμίας, για την παρακολούθηση του διαβήτη και προκειμένου να βοηθήσει στη διάγνωση ορισμένων σπάνιων όγκων του παγκρέατος.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΓΛΥΚΟΖΗΣ 6PD

Πρόκειται για ένα ένζυμο που φυσιολογικά υπάρχει στα ερυθρά αιμοσφαίρια. Το τεστ αυτό γίνεται στα άτομα με οικογενειακό ιστορικό έλλειψης αυτού του ενζύμου. Αν διαπιστωθεί έλλειψη, το άτομο πρέπει ν' αποφεύγει ορισμένα φάρμακα και τροφές που επισπεύδουν την καταστροφή μεγάλων αριθμών ερυθρών αιμοσφαιρίων, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε αναιμία.

ΤΕΣΤ ΓΟΝΟΡΡΟΙΑΣ

Η γονόρροια είναι αφροδίσιο νόσημα που κυρίως πλήττει την ουρήθρα και τα γεννητικά όργανα. Για να γίνει το τεστ, προστίθεται μια ειδική χρωστική ουσία σε δείγμα εκκρίματος από τον κόλπο ή το πέος, το οποίο εξετάζεται στο μικροσκόπιο. Αν υπάρχει το βακτηρίδιο που προκαλεί τη γονόρροια, φαίνεται ξεκάθαρα μέσα στα λευκά αιμοσφαίρια, όπου βρίσκεται ανά ζεύγη. Η καλλιέργεια του δείγματος επιβεβαιώνει το τεστ.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΡΜΟΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Η ορμόνη αυτή εκκρίνεται από την υπόφυση και είναι βασική για τη φυσιολογική ανάπτυξη. Η μέτρηση των επιπέδων της χρησιμοποιείται για τη διάγνωση ανωμαλιών στην ανάπτυξη, όπως ο νανισμός, καθώς και σε περιπτώσεις υπερπαραγωγής της συγκεκριμένης ορμόνης.

ΤΕΣΤ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑΣ

Η ηπατίτιδα είναι μια σοβαρή μόλυνση του ήπατος, οφειλόμενη σε διάφορους ιούς. Αν υπάρχουν υπόνοιες ηπατίτιδας, εξετάζεται δείγμα αίματος για την ανίχνευση αντισωμάτων και -μερικές φορές- αντιγόνων.
Τα τεστ αποκαλύπτουν αν ο ασθενής έχει προσβληθεί από κάποιον ιό, το είδος του ιού, το στάδιο στο οποίο βρίσκεται η μόλυνση κι αν ο ασθενής είναι φορέας αντιγόνων που θα μπορούσαν να είναι μεταδοτικά.

ΤΕΣΤ ΕΤΕΡΟΛΟΓΟΥ ΣΥΓΚΟΛΛΗΣΗΣ

Το τεστ αυτό βοηθάει στη διάγνωση της λοιμώδους μονοπυρή-νωσης. Λαμβάνεται δείγμα αίματος από το άτομο για το οποίο υπάρχουν υπόνοιες ότι πάσχει από τη νόσο και αναμιγνύεται με ερυθρά αιμοσφαίρια προβάτου, μέσα σ' ένα δοκιμαστικό σωλήνα. Το αίμα των μολυσμένων ατόμων περιέχει αντισώματα (πρωτεΐνες που παράγει το ανοσοποιητικό σύστημα για την καταπολέμηση του ιού), τα οποία κάνουν τα αιμοσφαίρια του προβάτου να συγκολλώνται. Μερικά άλλα αντισώματα προκαλούν την ίδια συγκόλληση κι έτσι, ενδέχεται να χρειαστούν πιο ακριβή τεστ.

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΛΕΥΚΟΚΥΤΤΑΡΙΚΩΝ ΑΝΤΙΓΟΝΩΝ

Τα λευκοκυτταρικά αντιγόνα είναι μια ομάδα χημικών δεικτών που υπάρχουν σε όλα τα κύτταρα, συχνότατα όμως ανιχνεύονται στα λευκά αιμοσφαίρια ενός ατόμου. Ο προσδιορισμός της συγκεκριμένης ομάδας ενός ατόμου, καθώς και το είδος των ιστών του, είναι κάτι που απαιτείται για τη μεταμόσχευση οργάνων. Ο προσδιορισμός αυτός μπορεί να έχει και διαγνωστική σημασία, επειδή ορισμένες ασθένειες συνδέονται έντονα με ορισμένα λευκοκυτταρικά αντιγόνα. Η αγκυλοποιηπκή σπονδυλίτιδα σπάνια εμφανίζεται, παρά μόνο σε άτομα, με λευκοκυτταρικά αντιγόνα της ομάδας Β27.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΠΛΑΚΟΥΝΤΙΑΚΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΓΟΝΟΥ

Το πλακουνπακό γαλακτογόνο είναι μια ορμόνη που παράγεται από τον πλακούντα (το όργανο που παρέχει αίμα στο έμβρυο από τη μητέρα), η οποία εμφανίζεται στο αίμα γύρω στον πέμπτο μήνα της κύησης, αυξάνεται σταδιακά, μέχρις ότου γεννηθεί το παιδί και μετά εξαφανίζεται.

ΥΣΤΕΡΟΣΑΛΠΙΓΓΟΓΡΑΦΙΑ

Αυτή η ακτινολογική εξέταση της μήτρας και των σαλπίγγων γίνεται για τη διερεύνηση των αιτίων στειρότητας. Μια ακτινοσκιερή ουσία διοχετεύεται στη μήτρα και τις σάλπιγγες, μέσω ενός σωλήνα που εισάγεται στον τράχηλο της μήτρας και λαμβάνονται ακτινογραφίες. Η διαδικασία αποκαλύπτει ανωμαλίες, όπως απόφραξη των σαλπίγγων ή μεταβολές του σχήματος της μήτρας.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΑΝΟΣΟΣΦΑΙΡΙΝΩΝ

Πρόκειται για πρωτεΐνες που παράγονται από τα λευκά αιμοσφαίρια για την προστασία του οργανισμού από τις ασθένειες. Τα επίπεδα των πέντε διαφορετικών ειδών αυτών των πρωτεϊνών μπορούν να εξεταστούν σ' ένα δείγμα αίματος. Οι μετρήσεις γίνονται σε περιπτώσεις άδηλης μόλυνσης, κατά την εκτίμηση παθήσεων του ανοσοποιητικού συστήματος και σε περιπτώσεις μερικών κακοηθών όγκων, οπότε τα κύτταρα του όγκου παράγουν μη φυσιολογικές ανοσοσφαιρίνες.

ΤΕΣΤ ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ

Τα τεστ αυτά χρησιμοποιούνται προκειμένου να προσδιοριστεί αν η ανικανότητα ενός άντρα να φτάσει σε στύση οφείλεται σε φυσικά αίτια (όπως αρρώστια ή μερικά φάρμακα), σε ψυχολογικά ή και στα δυο. Τα τεστ αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν μέτρηση του επιπέδου των ορμονών, εξετάσεις για διαβήτη, έρευνες για τη μεταδοτικότητα ερεθισμού των νεύρων, έρευνες που αφορούν τα αιμοφόρα αγγεία του πέους, μετρήσεις της πίεσης του πέους και μετρήσεις της στύσης, την ώρα που ο άντρας κοιμάται. Αν παρατηρηθεί ότι υπάρχουν στύσεις κατά τη διάρκεια του ύπνου (πράγμα που είναι φυσιολογικό στους υγιείς άντρες), τότε συνάγεται πως η αδυναμία να φτάσει ο συγκεκριμένος άντρας σε στύση, όταν είναι ξύπνιος, οφείλεται σε ψυχολογικά αίτια. Την ώρα που ο εξεταζόμενος κοιμάται, προσαρμόζονται ηλεκτρόδια στο κεφάλι και στο πέος του, τα οποία μετρούν τα επίπεδα του ύπνου και τη διόγκωση του πέους καθ' όλη τη διάρκεια της νύχτας. Μια φορητή συσκευή καταγραφής μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο σπίτι. Τοποθετούνται ειδικοί δακτύλιοι γύρω από το πέος και καταγράφονται ο αριθμός, το μέγεθος και η διάρκεια των στύσεων.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ

Η μέτρηση της ποσότητας ινσουλίνης στο αίμα χρησιμοποιείται για να βοηθήσει στη διάγνωση διαβήτη και όγκων του παγκρέατος (το οποίο εκκρίνει ινσουλίνη). Αφού ο εξεταζόμενος μείνει νηστικός επί 12 ώρες, γίνεται εξέταση αίματος. Έπειτα χορηγείται μια μετρημένη ποσότητα γλυκόζης (σακχάρου) και η ινσουλίνη του αίματος μετριέται ανά ημίωρο, επί 3-4 ώρες. Όταν υπάρχει διαβήτης, τα επίπεδα της ινσουλίνης είναι χαμηλότερα του φυσιολογικού, ενώ είναι υψηλότερα σε περίπτωση ορισμένων όγκων του παγκρέατος.

ΤΕΣΤ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ

Τα τεστ αυτά γίνονται, προκειμένου να εκτιμηθεί η πνευματική ικανότητα και η ικανότητα μάθησης ατόμων ή ομάδων, σε σύγκριση με το γενικό πληθυσμό. Τα περισσότερα από τα τεστ εστιάζονται στη χρήση της μάθησης, στη λογική ικανότητα και στη μνήμη, όσον αφορά στην επίλυση προβλημάτων. Ένα σύνηθες πρόβλημα, καθοριστικό για την ακρίβεια των αποτελεσμάτων, είναι η επαρκής γνώση σχετικά με την προέλευση και το περιβάλλον του εξεταζόμενου. Γι' αυτό, για τη μέτρηση του δείκτη νοημοσύνης, προτιμώνται συχνά τα τεστ που δε βασίζονται πολύ στην προφορική ικανότητα.

ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΝΔΟΓΕΝΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ

Πρόκειται για μια πρωτεΐνη που υπάρχει στις εκκρίσεις του στομάχου, η οποία ενώνεται με τη βιταμίνη Β12, για να διευκολύνει την απορρόφησή της στην κυκλοφορία του αίματος. Η αδυναμία του παράγοντα να συναρμόσει με τη βιταμίνη έχει σαν αποτέλεσμα τον ελαττωματικό σχηματισμό ερυθρών αιμοσφαιρίων, λόγω έλλειψης βιταμίνης Β12 (κακοήθης αναιμία). Η μέτρηση των επιπέδων του ενδογενούς παράγοντα στο αίμα δείχνει αν η βιταμίνη Β12 απορροφάται σωστά.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΣΙΔΗΡΟΥ

Ο σίδηρος είναι βασικός για το σχηματισμό των συστατικών που φέρνουν οξυγόνο στο αίμα και τους μυς. Η μέτρηση της ποσότητας σιδήρου γίνεται συχνά, για τη διερεύνηση των αιτίων συνεχούς αδυναμίας ή κόπωσης. Τα επίπεδα σιδήρου είναι χαμηλά στις περιπτώσεις αναιμίας, μολύνσεων και καρκίνου. Μερικές φορές, απορροφάται υπερβολική ποσότητα σιδήρου και αποθηκεύεται στον οργανισμό, γεγονός που ανεβάζει τα επίπεδα σιδήρου στο αίμα. Ένα από τα αίτια αυτής της κατάστασης είναι η αιμοχρωμάτωση, η οποία είναι κληρονομική ασθένεια.

ΝΗΣΤΙΔΙΚΗ ΒΙΟΨΙΑ

Η νήστις είναι το μεσαίο τμήμα του λεπτού εντέρου. Επειδή δεν μπορεί να εξεταστεί πλήρως με ενδοσκόπηση, χρησιμοποιείται μια ειδική κάψουλα, όταν απαιτείται η λήψη δείγματος ιστού. Αρχικά, ο εξεταζόμενος καταπίνει την κάψουλα, η οποία είναι προσαρμοσμένη σ' ένα λεπτό σωλήνα. Έπειτα, γίνεται ακτινογραφία, για να διαπιστωθεί ότι η κάψουλα έχει φτάσει στη νήστιδα και εισάγεται μια σύριγγα, η οποία αναρροφά ένα κομματάκι ιστού στην κάψουλα, όπου αυτό κόβεται. Η κάψουλα ανασύρεται και το δείγμα αφαιρείται απ' αυτήν, για να σταλεί για εξέταση.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΚΕΤΟΝΩΝ

Οι κετόνες είναι ουσίες που παράγονται από μεταβολισμό των λιπών. Υπερβολικές ποσότητες παράγονται όταν δεν υπάρχει γλυκόζη σαν πηγή ενέργειας κι ο οργανισμός αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει τα αποθέματα λίπους. Αυτό συμβαίνει στις περιπτώσεις λιμοκτονίας ή ανεπαρκούς αντιμετώπισης του σακχαρώδους διαβήτη. Το τεστ αυτό χρησιμοποιείται για τον έλεγχο του διαβήτη και ορισμένων μορφών μείωσης του βάρους.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΝΕΦΡΙΚΩΝ ΛΙΘΩΝ

Οι νεφρικοί λίθοι που έχουν αποβληθεί από την ουρήθρα ή έχουν αφαιρεθεί χειρουργικώς από τους νεφρούς, τους ουρητήρες ή την κύστη εξετάζονται για να διαπιστωθεί η χημική τους σύσταση. Η ανάλυση των νεφρικών λίθων βοηθάει στην εξακρίβωση του αν οφείλονται σε μόλυνση ή σε υπερβολική ποσότητα ασβεστίου, οξαλικού άλατος ή ουρικών αλάτων.

ΤΕΣΤ ΑΝΟΧΗΣ ΛΑΚΤΟΖΗΣ

Το τεστ αυτό γίνεται για τον εντοπισμό αδυναμίας πέψης της λα-κτόζης, η οποία είναι ένα σάκχαρο που υπάρχει στο γάλα. Αφού ο εξεταζόμενος δε φάει τίποτε επί 8-12 ώρες, μετρούνται τα επίπεδα σακχάρου του αίματος. Έπειτα, χορηγείται υγρή λακτόζη και γίνεται νέα μέτρηση μετά από μια ώρα. Αν τα επίπεδα του σακχάρου του αίματος δεν ανέλθουν, αυτό σημαίνει πως η λακτόζη δεν έχει διασπαστεί χημικώς σε γλυκόζη και γαλακτόζη κι ότι υπάρχει δυσανεξία προς τη λακτόζη, η οποία συχνά οφείλεται σε έλλειψη του ενζύμου λακτάση.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΜΟΛΥΒΔΟΥ

Ο μόλυβδος είναι ένα στοιχείο που μπορεί να προκαλέσει τοξική αντίδραση, όταν υπερβολική ποσότητα εισέλθει στον οργανισμό. Η μέτρηση των επιπέδων του στο αίμα ή τα ούρα μπορεί να βοηθήσει στην επιβεβαίωση διάγνωσης μολυβδίασης, όταν κάτι τέτοιο υπαγορεύουν άλλα ευρήματα.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΛΙΠΑΣΗΣ

Η λιπάση είναι ένα ένζυμο που εκκρίνει το πάγκρεας, το οποίο βοηθάει στη χημική διάσπαση των τριγλυκεριδίων, ώστε αυτά να μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τον οργανισμό. Τα επίπεδα λιπάσης στο αίμα μετρούνται για τη διερεύνηση ασθενειών του παγκρέατος. Συνήθως, τα επίπεδα αυτά είναι παράλληλα μ' εκείνα ενός άλλου ενζύμου που παράγεται από το πάγκρεας (αμυλάση) και μερικές φορές και τα δυο μετρούνται συγχρόνως.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΛΙΠΙΔΙΩΝ

Τα λιπίδια είναι λιπώδεις ουσίες, οι οποίες περιέχουν τριγλυ-κερίδια (το κύριο συστατικό του λίπους του οργανισμού), φωσφολιπίδια και στεροειδή, όπως είναι η χοληστερόλη. Η μέτρηση των λιπιδίων είναι πολύ σημαντική, προκειμένου να εκτιμηθεί το κατά πόσον κινδυνεύει κανείς από τη στεφανιαία νόσο. Μερικά άτομα έχουν μια κληρονομική τάση προς τα υψηλά επίπεδα ενός είδους λιπιδίου.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΩΝ

Οι λιποπρωτεϊνες σχηματίζονται από το συνδυασμό των λιπιδίων με τα μόρια των πρωτεϊνών. Κατατάσσονται ανάλογα με την πυκνότητα τους σε τρεις κατηγορίες: πολύ χαμηλής, (VLDL) χαμηλής (LDL) και υψηλής (HDL) πυκνότητας. Η μέτρηση των λιποπρωτεϊνών βοηθάει στον προσδιορισμό του μεγέθους του κινδύνου από ασθένειες της καρδιάς και των αρτηριών. Τα υψηλά επίπεδα των χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνών και τα χαμηλά των υψηλής πυκνότητας αυξάνουν τον κίνδυνο ασθενειών της καρδιάς και των αρτηριών.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΩΧΡΙΝΟΤΡΟΠΟΥ ΟΡΜΟΝΗΣ

Η ορμόνη αυτή εκκρίνεται από την υπόφυση και δρα επί των ωοθηκών, για τον έλεγχο της ωορρηξίας και του εμμηνορ-ρυσιακού κύκλου. Η μέτρηση των επιπέδων της στο αίμα χρησιμοποιείται για τον έλεγχο της στείρωσης, τον εντοπισμό της ωορρηξίας, την απουσία περιόδων και την παρακολούθηση θεραπείας που στοχεύει στην πρόκληση ωορρηξίας. Για να γίνει ακριβής διάγνωση, τα αποτελέσματα πρέπει να αξιολογούνται σε συνδυασμό με άλλα σχετικά ορμονικά τεστ.

ΒΙΟΨΙΑ ΛΕΜΦΑΔΕΝΩΝ

Πρόκειται για τη χειρουργική αφαίρεση ενός μικρού τεμαχίου λεμφικού ιστού, για εξέταση στο μικροσκόπιο. Η διαδικασία γίνεται για τον προσδιορισμό των αιτίων διόγκωσης των λεμφαδένων ή για την επιβεβαίωση διάγνωσης καρκίνου στο λεμφικό σύστημα (λέμφωμα). Αν υπάρχουν υπόνοιες ότι η διόγκωση των λεμφαδένων οφείλεται σε κάποια μολυσματική νόσο, γίνεται καλλιέργεια ενός τεμαχίου ιστού.

ΤΕΣΤ ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΩΝ

Τα λεμφοκύτταρα (είδη λευκών αιμοσφαιρίων) είναι το σημαντικότερο συστατικό του ανοσοποιητικού συστήματος. Χωρίζονται σε δυο βασικές κατηγορίες, τα λεγόμενα Β και Τ κύτταρα. Η μέτρηση του συνολικού αριθμού και των αναλογιών των διαφόρων ειδών λεμφοκυττάρων που περιέχονται σ' ένα δείγμα αίματος είναι κάτι που βοηθάει στη διάγνωση διαφόρων μορφών λευχαιμίας και παθήσεων του ανοσοποιητικού συστήματος. Τα τεστ μεταβολής των λεμφοκυττάρων αξιολογούν την ικανότητά τους ν' αντιδρούν σε ξένες ουσίες ή σε παθογόνους οργανισμούς που εισέρχονται στο σώμα, αλλά βοηθούν και στη διάγνωση παθήσεων του ανοσοποιητικού συστήματος.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΜΑΓΝΗΣΙΟΥ

Το μαγνήσιο είναι από τα μεταλλικά άλατα που αφθονούν στον οργανισμό, βρίσκεται σε όλα τα κύτταρα, το περισσότερο όμως υπάρχει στα οστά και τους μύες. Είναι πολύ σημαντικό για τη ρύθμιση της τροφοδοσίας και της χρήσης του ασβεστίου από τον οργανισμό· έτσι, η μέτρηση των επιπέδων του στο αίμα συνήθως συνδυάζεται με κάποιο τεστ ασβεστίου. Το τεστ γίνεται όταν κάποιος παρουσιάζει ενδείξεις έλλειψης μαγνησίου, όπως είναι οι μυϊκοί σπασμοί, η οξυθυμία και η αδυναμία.

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ

Πρόκειται για ένα ψυχολογικό τεστ που χρησιμοποιείται για τη διερεύνηση της προσωπικότητας ενός ατόμου, το οποίο καλείται να τοποθετηθεί απέναντι σε πάμπολλες φράσεις του τύπου «Αισθάνομαι ότι οι άλλοι δε με συμπαθούν», απαντώντας αν συμφωνεί, διαφωνεί ή δεν έχει γνώμη. Το τεστ αυτό χρησιμοποιείται, κυρίως στις Η.Π.Α., στα σχολεία και στην περίπτωση πρόσληψης υπαλλήλων από τους εργοδότες. Διεθνώς, όμως, δε θεωρείται αξιόπιστο.

ΜΥΕΛΟΓΡΑΦΙΑ

Η μυελογραφία είναι μια ακτινολογική εξέταση. Γίνεται μια ένεση στο σπονδυλικό σωλήνα με μια σκιαγραφική ουσία, η οποία κάνει να φαίνονται ο νωτιαίος μυελός, τα νεύρα και οι ιστοί που υπάρχουν μέσα σ' αυτόν. Η τεχνική αυτή χρησιμοποιούνταν άλλοτε για τη διάγνωση μετατοπίσεων των δίσκων, όγκων και τραυματισμών των νεύρων. Σήμερα, η μυελογραφία έχει αντικατασταθεί από τη ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ , η οποία είναι πιο αξιόπιστη.

ΜΕΛΕΤΗ ΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΝΕΥΡΩΝ

Πρόκειται για τις μεθόδους, με τις οποίες μετριέται η ταχύτητα με την οποία μεταδίδονται οι ηλεκτρικές ώσεις κατά μήκος ενός νεύρου. Χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση τραυματισμών, φλεγμονών και εκφύλισης των νεύρων. Το εξεταζόμενο νεύρο ερεθίζεται μ' ένα ηλεκτρόδιο που προσαρμόζεται στο δέρμα. Ένα άλλο ηλεκτρόδιο, τοποθετημένο σε γνωστή απόσταση από το προηγούμενο, «πιάνει» τις ηλεκτρικές ώσεις που έχουν διασχίσει το νεύρο. Η ταχύτητα με την οποία γίνεται αυτή η διαδρομή μπορεί μετά να μετρηθεί.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΠΑΡΑΘΟΡΜΟΝΗΣ

Η ορμόνη αυτή παράγεται από τους παραθυρεοειδείς αδένες και ρυθμίζει τη συγκέντρωση ασβεστίου και φωσφόρου στο αίμα. Η μέτρηση των επιπέδων της γίνεται, συνήθως, όταν βρεθούν υψηλά τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα. Αυτό βοηθάει στον εντοπισμό υπερλειτουργίας των παραθυρεοειδών αδένων.

ΕΛΕΓΧΟΣ ΦΑΙΝΥΛΚΕΤΟΝΟΥΡΙΑΣ

Ένα αφύσικα υψηλό επίπεδο στο αίμα της φαινυλαλανίνης σημαίνει πως υπάρχει συγγενής έλλειψη του ενζύμου από το ήπαρ, που το διασπά χημικώς σε άλλες χημικές ουσίες. Το τεστ γίνεται σε όλα τα νεογέννητα, από τα οποία λαμβάνεται δείγμα αίματος από τη φτέρνα. Αν τα αποτελέσματα είναι θετικά, το βρέφος ακολουθεί ειδική διατροφή, με την οποία προλαμβάνεται η δημιουργία πνευματικής καθυστέρησης.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΦΩΣΦΟΡΙΚΩΝ ΑΛΑΤΩΝ

Τα φωσφορικά άλατα είναι συστατικά των οστών και παίζουν ρόλο στη ρύθμιση του ρΗ των υγρών του οργανισμού. Η μέτρηση των επιπέδων τους στο αίμα και τα ούρα βοηθάει στη διάγνωση ορμονικών παθήσεων, καθώς και παθήσεων των οστών και των νεφρών.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΓΚΟΥ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ

Το πλάσμα είναι το υγρό μέρος του αίματος, στο οποίο αιωρούνται τα αιμοσφαίρια. Για να μετρηθεί ο όγκος του, γίνεται μια ενδοφλέβια ένεση μιας ειδικής γαλάζιας χρωστικής ουσίας. Όταν η χρωστική εξαπλωθεί στην κυκλοφορία του αίματος, λαμβάνεται δείγμα αίματος και μετριέται η ποσότητα της χρωστικής που περιέχεται σ' αυτό. Από το βαθμό της αραίωσης υπολογίζεται ο όγκος του πλάσματος.
Η μέτρηση του όγκου του πλάσματος, μερικές φορές, χρησιμοποιείται για τη διερεύνηση αφυδάτωσης, οιδημάτων (συγκέντρωσης υγρού στους ιστούς), υποσιτισμού και παχυσαρκίας.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΠΛΑΣΜΙΝΟΓΟΝΟΥ

Πρόκειται για μια πρωτεΐνη που διαλύει τα πήγματα αίματος. Η έλλειψή της μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα αυξημένη πήξη αίματος και -μερικές φορές- απόφραξη αιμοφόρων αγγείων από θρόμβους.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΠΟΡΦΥΡΙΝΩΝ

Οι πορφυρινουρίες είναι μια ομάδα σπανίων παθήσεων που οφείλονται σε συγγενή σφάλματα μεταβολισμού, οπότε δε γίνεται σωστά ο βιοχημικός σχηματισμός της αιμοσφαιρίνης. Οι πορφυρίνες είναι χημικές ουσίες που παράγονται στον οργανισμό κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας. Η μέτρηση των επιπέδων των πορφυρινών στα ούρα βοηθάει στη διάγνωση της πορφυρινουρίας.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΚΑΛΙΟΥ

Το κάλιο βοηθάει στη διατήρηση της ισορροπίας των υγρών μέσα στα κύτταρα, συμβάλλει στις αντιδράσεις των ενζύμων και ρυθμίζει την κίνηση του καρδιακού μυός. Συνήθως, η έλλειψή του οφείλεται σε αντίδραση σε κάποιο φάρμακο. Το υπερβολικό κάλιο μπορεί να είναι απόρροια νεφρικής ανεπάρκειας, ηπατικής νόσου ή έλλειψης μιας ορμόνης που παράγεται από τα επινεφρίδια. Μετρήσεις μπορούν να γίνουν στο αίμα, στα ούρα, στον ιδρώτα, στο σάλιο και στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΠΡΟΓΕΣΤΕΡΟΝΗΣ

Η προγεστερόνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από τις ωοθήκες και βοηθάει στη ρύθμιση του εμμηνορρυσιακού κύκλου. Η μέτρηση των επιπέδων της στο αίμα βοηθάει στην εκτίμηση της λειτουργίας των ωοθηκών, κατά τη διερεύνηση των αιτίων στείρωσης ή της λειτουργίας του πλακούντα στη διάρκεια της κύησης.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΠΡΟΛΑΚΤΙΝΗΣ

Η προλακτίνη είναι μια ορμόνη την οποία εκκρίνει η υπόφυση. Επειδή είναι βασική για την παραγωγή γάλακτος μετά τη γέννα, τα επίπεδά της ανέρχονται κατά την εγκυμοσύνη και το θηλασμό. Η ορμόνη παράγεται από την υπόφυση στους άντρες και τις μη εγκύους. Το τεστ χρησιμοποιείται για τη διάγνωση ανωμαλιών της υπόφυσης, ιδίως όταν μια γυναίκα που έχει μόλις γεννήσει δεν μπορεί να θηλάσει. Επίσης, όταν μια γυναίκα έχει εμμηνορρυσιακά προβλήματα κατά την κύηση, όταν υπάρχουν υπόνοιες ότι το έμβρυο αντιμετωπίζει δυσκολίες, καθώς και όταν πιθανολογούνται όγκοι στην υπόφυση (οι όγκοι αυτοί μπορούν να προκαλέσουν υπερβολική έκκριση προλακτίνης).

ΜΕΤΡΗΣΗ ΠΡΩΤΕΪΝΩΝ

Οι κυριότερες πρωτεΐνες στο αίμα είναι η λευκωματίνη και οι ανοσοσφαιρίνες. Μέτρηση πρωτεϊνών γίνεται στις ασθένειες των νεφρών και του ήπατος, όταν υπάρχουν υπόνοιες πολλαπλού μυελώματος (ενός είδους καρκίνου του μυελού των οστών) κι όταν υπάρχουν προβλήματα αφομοίωσης των θρεπτικών ουσιών. Συνήθως, τα αποτελέσματα βγαίνουν δίνοντας το σύνολο των πρωτεϊνών ή την αναλογία λευκωματίνης προς την ανοσοσφαιρίνη. Επίσης, μέτρηση πρωτεΐνης γίνεται και στα ούρα. Η ύπαρξη μικρών ποσοτήτων λευκωματίνης στα ούρα αποτελεί ένδειξη ασθένειας των νεφρών.

ΧΡΟΝΟΣ ΠΡΟΘΡΟΜΒΙΝΗΣ

Πρόκειται για μέτρηση ορισμένων παραγόντων πήξης του αίματος που δημιουργούνται στο ήπαρ από τη βιταμίνη Κ, η οποία κυρίως υπάρχει στα ψάρια, στο ήπαρ και στα πράσινα, φυλλώδη λαχανικά. Ο χρόνος προθρομβίνης δείχνει το επίπεδο των παραγόντων πήξης του αίματος, με τη μέτρηση του χρόνου που απαιτείται για ν' αρχίσει να πήζει ένα δείγμα αίματος, στο οποίο έχουν προστεθεί επιταχυντές. Κυρίως, χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας κάποιας θεραπείας με αντιπηκτικά φάρμακα.

ΤΕΣΤ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΟΥ ΤΗΣ ΚΟΡΗΣ

Οι κόρες των ματιών ανοίγουν και κλείνουν ανάλογα με το φως που δέχονται ή όταν εστιάζουν κοντά ή μακριά. Το αντανακλαστικό της κόρης μετριέται με την κατεύθυνση ισχυρού φωτός προς το μάτι, οπότε ζητείται από τον ασθενή να εστιάσει τη ματιά του σε διάφορες αποστάσεις. Η μέτρηση γίνεται αν υπάρχουν υπόνοιες ασθένειας των ματιών, του εγκεφάλου ή των νεύρων.

ΡΑΔΙΟΪΣΟΤΟΠΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ

Κύριο έργο του θυρεοειδούς αδένα είναι το να μετατρέπει το ιώδιο και άλλες ουσίες σε θυρεοειδικές ορμόνες. Η λειτουργία του θυρεοειδούς εκτιμάται με τη μέτρηση της ικανότητας του αδένα να προσλαμβάνει ιώδιο. Το τεστ γίνεται με τη χορήγηση μιας δόσης, από το στόμα, ραδιενεργού ιωδίου και στη συνέχεια με την ανίχνευση ανά τακτά χρονικά διαστήματα της ραδιενεργής δόσης στον αδένα. Η εξέταση δείχνει την ύπαρξη λειτουργούντων ή μη οζιδίων του θυρεοειδικού ιστού.

ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΡΥΘΡΩΝ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΩΝ

Οι δείκτες ερυθρών αιμοσφαιρίων είναι αξίες που υπολογίζονται από τα αποτελέσματα άλλων μετρήσεων επί των ερυθρών αιμοσφαιρίων, όπως, λόγου χάρη, ο ΑΙΜΑΤΟΚΡΙΤΗΣ . Οι δείκτες παρέχουν πληροφορίες για το μέγεθος των ερυθρών αιμοσφαιρίων, καθώς και για το βάρος και τη συγκέντρωση αιμοσφαιρίνης σ' ένα μέσο ερυθρό αιμοσφαίριο. Η αξία τους είναι περιορισμένη στη διάγνωση της ακριβούς φύσης της αναιμίας.

ΧΡΟΝΟΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ ΕΡΥΘΡΩΝ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΩΝ

Στην αιμολυτική αναιμία, τα ερυθρά αιμοσφαίρια (των οποίων η διάρκεια ζωής είναι περίπου 120 ημέρες) καταστρέφονται πρόωρα στην κυκλοφορία του αίματος. Για να εκτιμηθεί αυτή η κατάσταση, λαμβάνεται δείγμα αίματος, τα ερυθρά αιμοσφαίρια χαρακτηρίζονται με ραδιενεργό υλικό και το αίμα επαναφέρεται στην κυκλοφορία. Μια σειρά δειγμάτων αίματος λαμβάνεται τις επόμενες 3-4 μέρες και μετριέται η ποσότητα της ραδιενέργειας, έτσι ώστε να δοθεί μια ένδειξη του πόσα ερυθρά αιμοσφαίρια έχουν καταστραφεί. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου, ενδέχεται να γίνει ραδιοϊσοτοπική εξέταση του οργανισμού. Οι περιοχές που εμφανίζουν αφύσικα υψηλή ραδιενέργεια δείχνουν στο γιατρό πού συγκεντρώνονται και καταστρέφονται οι μεγαλύτεροι αριθμοί κυττάρων.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΡΕΝΙΝΗΣ

Πρόκειται για μια ορμόνη που παράγουν οι νεφροί, η οποία ερεθίζει τα επινεφρίδια και τα κάνει να παράγουν μια άλλη ορμόνη, την αλδοστερόνη, που ελέγχει την πίεση του αίματος. Η ποσότητα ρενίνης στο αίμα μετριέται, προκειμένου να διερευνηθούν τα αίτια της υψηλής πίεσης, για να προσδιοριστεί το είδος της απαιτούμενης θεραπευτικής αγωγής, καθώς και όταν υπάρχουν υπόνοιες ασθένειας των επινεφριδίων.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΔΙΚΤΥΟΕΡΥΘΡΟΚΥΤΤΑΡΩΝ

Πρόκειται για ανώριμα ερυθρά αιμοσφαίρια, τα οποία μπορούν να μετρηθούν παρατηρώντας μια σταγόνα αίματος με το μικροσκόπιο. Όταν ο αριθμός τους είναι υψηλός, σημαίνει ότι ο νωτιαίος μυελός παράγει πρόσθετες ποσότητες ερυθρών αιμοσφαιρίων, σε μια προσπάθεια να καταπολεμήσει την αναιμία ή ν' αναπληρώσει το αίμα, μετά από μια έντονη αιμορραγία.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΡΕΥΜΑΤΟΕΙΔΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ

Ο παράγοντας αυτός είναι ένα είδος πρωτεΐνης την οποία παράγει το ανοσοποιητικό σύστημα και υπάρχει στο αίμα το 75% των ατόμων που πάσχουν από ρευματοειδή πυρετό. Η μέτρηση του χρησιμοποιείται κυρίως όταν υπάρχουν υπόνοιες ρευματοειδούς αρθρίτιδας (αφού προηγουμένως ληφθεί το ιατρικό ιστορικό και γίνει φυσική εξέταση), προκειμένου να επιβεβαιωθεί η διάγνωση του γιατρού. Μερικές φορές, το αποτέλεσμα του τεστ βγαίνει θετικό ακόμη και σε υγιή άτομα.

ΤΕΣΤ RORSCHACH

Πρόκειται για ψυχολογικό τεστ, όπου το άτομο καλείται να ερμηνεύσει μια σειρά από διάφορα αφηρημένα σχήματα. Το τεστ έχει πάρει το όνομα του ανθρώπου που το επινόησε και χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια. Ωστόσο, πολλοί αμφισβητούν τη διαγνωστική του αξία στην αποκάλυψη των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας των υποβαλλομένων σ' αυτό το τεστ.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΩΝ ΕΡΥΘΡΑΣ

Η ποσότητα αντισωμάτων κατά της ερυθράς δείχνει την ανοσία που έχει κανείς. Αν μια έγκυος προσβληθεί απ' αυτό το νόσημα, ιδίως κατά τους τρεις πρώτους μήνες της εγκυμοσύνης, έχει μια πιθανότητα 50% το παιδί που θα γεννήσει να έχει κάποιο συγγενές ελάττωμα. Πριν από την εγκυμοσύνη, όλες οι γυναίκες πρέπει να υποβάλλονται σ' αυτό το τεστ. Αν δεν βρεθούν καθόλου αντισώματα, η γυναίκα πρέπει να κάνει εμβόλιο, για ν' αποκτήσει ανοσία.
    
ΤΕΣΤ SCHILLING

Το τεστ αυτό μετράει την ικανότητα του οργανισμού ν' απορροφά τη βιταμίνη Β12 μέσω του εντέρου. Ο εξεταζόμενος μένει νηστικός επί 8-12 ώρες κι έπειτα του χορηγείται από το στόμα ραδιενεργός βιταμίνη Β12. Συγκεντρώνονται όλα τα ούρα του επόμενου 24ώρου και μετριέται η ποσότητα της ραδιενεργού βιταμίνης Β12 που περιέχουν. Αν είναι λίγη η ραδιενεργός βιταμίνη που αποβάλλεται, τότε σημαίνει πως η Β12 δεν απορροφάται σωστά.

ΤΕΣΤ SCHIRMER

Το τεστ αυτό γίνεται όταν κάποιου τα μάτια δακρύζουν συνεχώς ή είναι στεγνά. Ρίχνεται μια σταγόνα αναισθητικού στο μάτι και μέσα από το κάτω βλέφαρο τοποθετείται μια λωρίδα χάρτινου φίλτρου. Τα μάτια μένουν κλειστά για 5 λεπτά· η λωρίδα, κατόπιν, αφαιρείται και μετριέται η ποσότητα του υγρού.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ

Είναι κάτι που συνήθως γίνεται για την εξέταση της αντρικής γονιμότητας, για την ανακάλυψη των αιτίων στειρότητας ή (μετά από εκτομή των σπερματικών πόρων) για να διαπιστωθεί αν το σπέρμα δεν περιέχει πια σπερματοζωάρια. Η ανάλυση αυτή χρησιμοποιείται και στις περιπτώσεις βιασμού ή σεξουαλικής κακοποίησης. Για να εκτιμηθεί η γονιμότητα, χρειάζεται μια σειρά δειγμάτων σπέρματος. Μετριέται ο όγκος του κάθε δείγματος, μετριούνται και εξετάζονται τα σπερματοζωάρια για τυχόν ανωμαλίες στο σχήμα και την ικανότητά τους να κινούνται και γίνονται διάφορα χημικά τεστ.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΣΕΡΟΤΟΝΙΝΗΣ

Πρόκειται για μια από τις χημικές ουσίες που μεταδίδουν τις νευρικές διεγέρσεις από το ένα κύτταρο στο άλλο. Το τεστ μετράει ένα από τα παράγωγα της χημικής διάσπασης σεροτονίνης στα ούρα. Σεροτονίνη ενδέχεται να εκκρίνεται σε υπερβολικές ποσότητες από ορισμένης μορφής όγκους.

ΤΕΣΤ ΔΡΕΠΑΝΟΚΥΤΤΑΡΩΝ

Τα δρεπανοκύτταρα είναι σοβαρότατα παραμορφωμένα ερυθρά αιμοσφαίρια. Ένας στους 700 μαύρους που γεννιούνται στις Η.Π.Α. έχει δρεπανοκυτταρική αναιμία, της οποίας η διάγνωση γίνεται από την εμφάνιση μεγάλου αριθμού δρεπανο-κυττάρων, όταν ένα δείγμα αίματος εξετάζεται στο μικροσκόπιο. Σήμερα, είναι εφικτή η διάγνωση της νόσου σ' ένα μωρό που ακόμη δεν έχει γεννηθεί.

ΔΕΡΜΑΤΙΚΑ ΤΕΣΤ

Η εξέταση των αντιδράσεων του δέρματος απέναντι σ' ένα φάσμα ουσιών βοηθάει στη διάγνωση αλλεργιών, επίμονων δερματικών παθήσεων και ορισμένων μολύνσεων. Η αντίδραση του δέρματος σε μια συγκεκριμένη ουσία μπορεί ν' αξιολογηθεί και να βοηθήσει στον έλεγχο της ευαισθησίας του ανοσοποιητικού συστήματος απέναντι σ' αυτήν την ουσία. Η ουσία εισάγεται με ένεση ακριβώς κάτω από την επιφάνεια του δέρματος (ενδοδερμικό τεστ) ή διαποτίζεται ένα πανάκι με το διάλυμα αυτής της ουσίας και ο γιατρός το χτυπάει ελαφρά πάνω στο δέρμα (τεστ με επίθεμα). Πολλά είναι εκείνα που επηρεάζουν την αντίδραση του δέρματος στα αλλεργιογόνα κι αυτό είναι κάτι που μειώνει σημαντικά την αξία ων δερματικών τεστ στη διάγνωση των αλλεργιών.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΝΑΤΡΙΟΥ

Το νάτριο βοηθάει στη ρύθμιση της ισορροπίας του νερού στον οργανισμό και είναι απαραίτητο για την υγιή λειτουργία της καρδιάς, των νεύρων και των μυών. Η μέτρηση των επιπέδων του στο αίμα και στα ούρα γίνεται στις περιπτώσεις επίμονης κατακράτησης υγρών, για τον εντοπισμό των αιτίων κώματος και για τη διάγνωση ορμονικών και νεφρικών παθήσεων.

ΣΠΕΙΡΟΜΕΤΡΙΑ

Η σπειρομετρία χρησιμοποιείται για τη διάγνωση πνευμονικών παθήσεων. Ο ασθενής αναπνέει μέσα σ' ένα σπιρόμετρο, το οποίο καταγράφει το συνολικό όγκο του εκπνεόμενου αέρα (ζωτική χωρητικότητα) και τον όγκο του αέρα που εκπνέεται σ' ένα δευτερόλεπτο (εκπνευσπκό όγκο). Αν η αναλογία μεταξύ αυτών των δυο μετρήσεων είναι κάτω του φυσιολογικού, το άτομο ενδέχεται να έχει αποφρακτικού τύπου πνευμονοπάθεια, όπως το άσθμα, οπότε οι αεροφόρες οδοί έχουν στενέψει, με αποτέλεσμα να γίνεται η εκπνοή με αργότερο ρυθμό. Αν οι δυο μετρήσεις είναι εξίσου μειωμένες, το πιθανότερο είναι ότι το άτομο έχει κάποια περιοριστικού τύπου πνευμονοπάθεια που περιορίζει την ικανότητα των πνευμόνων, αλλά οι αεροφόρες οδοί είναι φυσιολογικές.

ΤΕΣΤ ΙΔΡΩΤΑ

Πρόκειται για ένα τεστ που γίνεται για τη διάγνωση της κληρονομικής νόσου κυστική ίνωση. Με την επαφή μιας ειδικής ουσίας σ' ένα μικρό τμήμα του δέρματος, προκαλείται εφίδρωση. Ο ιδρώτας συγκεντρώνεται σ' ένα χάρτινο φίλτρο και αναλύεται χημικώς.

ΤΕΣΤ ΓΙΑ ΣΥΦΙΛΗ

Η σύφιλη είναι ένα αφροδίσιο νόσημα που προκαλείται από ένα βακτηρίδιο σπειροειδούς σχήματος. Το βακτηρίδιο αυτό είναι τόσο λεπτό, ώστε, ακόμη και αν φανεί στο μικροσκόπιο, χρειάζεται να φωτιστεί με ειδικό τρόπο. Η σύφιλη ανιχνεύεται και με εξέταση αίματος του ασθενούς, με την αναζήτηση του μικροοργανισμού ή των αντισωμάτων που παράγονται εναντίον του. Στα άτομα με παθήσεις του ανοσοποιητικού συστήματος, υπάρχει το ενδεχόμενο να είναι θετικά τα αποτελέσματα των τεστ για σύφιλη, χωρίς αυτό ν' αντιστοιχεί στην πραγματικότητα.

ΤΕΣΤ ΤENSILON

Η μυασθένεια είναι μια πάθηση, κατά την οποία οι νευρικοί ερεθισμοί δεν προκαλούν φυσιολογικές μυϊκές συσπάσεις. Αν υπάρχουν υπόνοιες ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει, χορηγείται στον ασθενή μια δόση μιας ουσίας που ονομάζεται ΤENSILON. Η άμεση αύξηση της μυϊκής δύναμης επιβεβαιώνει την αρχική διάγνωση.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΕΣΤΟΣΤΕΡΟΝΗΣ

Η τεστοστερόνη είναι η κύρια ορμόνη που εκκρίνεται από τους όρχεις. Είναι εκείνη που φέρνει την εφηβεία στους άντρες και διατηρεί τα αντρικά χαρακτηριστικά. Στις γυναίκες, μικρές ποσότητες εκκρίνονται από τα επινεφρίδια και τις ωοθήκες. Η μέτρηση της τεστοστερόνης στο αίμα βοηθάει στη διάγνωση της ελαττωματικής λειτουργίας των όρχεων ή των ωοθηκών, καθώς και στην αξιολόγηση των αιτίων της αντρικής στειρότητας και του γυναικείου δασυτριχισμού ή του φαινομένου των αντρικών φυσικών χαρακτηριστικών στις γυναίκες (αρρενοποίηση).

ΕΞΕΤΑΣΗ ΘΑΛΛΙΟΥ

Πρόκειται για μια ραδιοϊσοτοπική εξέταση, όπου εισάγεται σε μια φλέβα ραδιενεργώς σεσημασμένο θάλλιο και κατευθύνεται προς την καρδιά. Οι περιοχές της καρδιάς, όπου οι μύες είναι υγιείς και η παροχή αίματος φυσιολογική απορροφούν γρήγορα το θάλλιο. Όποια τμήματα της καρδιάς παρουσιάζουν μειωμένη ροή αίματος ή μυϊκή βλάβη απορροφούν λιγότερη από τη ραδιενεργό ουσία. Η καρδιά εξετάζεται μερικά λεπτά μετά την έγχυση θαλλίου για τον εντοπισμό «ψυχρών» σημείων, δηλαδή, περιοχών όπου δεν υπάρχει ραδιενέργεια. Η ύπαρξη ψυχρών σημείων επιβεβαιώνει την ύπαρξη μυϊκής βλάβης (λόγω καρδιακής προσβολής) ή μειωμένης ροής του αίματος (λόγω στεφανιαίας νόσου). Συχνά, η εξέταση αυτή γίνεται με τον ασθενή να βαδίζει πάνω σε κυλιόμενο τάπητα, προκειμένου να διαπιστωθεί αν υπάρχει ικανοποιητική αύξηση της ροής του αίματος στην καρδιά κατά την ώρα της άσκησης.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΡΜΟΝΩΝ ΤΟΥ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ

Η μέτρηση των ορμονών τρπωδοθυρονίνης (Τ3) και θυροξίνης (Τ4) γίνεται για να ελεγχθεί η λειτουργία του θυρεοειδούς, για να βοηθήσει στη διάγνωση παθήσεων αυτού του αδένα και για την παρακολούθηση του πώς αντιδρά ένας ασθενής στη θεραπεία. Σε πολλές περιπτώσεις, στις Η.Π.Α., τα ορμονικά τεστ του θυρεοειδούς γίνονται στα νεογέννητα. Αν δεν υπάρξει θεραπεία, τα αφύσικα χαμηλά επίπεδα αυτών των ορμονών μπορούν να προκαλέσουν διανοητική καθυστέρηση και καθυστέρηση της ανάπτυξης.

ΤΕΣΤ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ RCH

ΤΟ ΡΧΗ είναι τα αρχικά ενός συνόλου αιματολογικών εξετάσεων, με αντικείμενο την ανίχνευση αντισωμάτων κατά της τοξοπλάσμωσης (παρασιτικής μόλυνσης), του κυτταρομεγαλοϊού, της ερυθράς και του απλού έρπητα τύπου I και Π. Τα τεστ αυτά γίνονται στις εγκύους και τα νεογέννητα, επειδή οι πέντε αυτές μολύνσεις προκαλούν τύφλωση, κώφωση, ηπατίτιδα, παθήσεις του αίματος, διόγκωση του σπλήνα, πνευματική καθυστέρηση και άλλα ελαττώματα στα νεογέννητα των γυναικών που έχουν προσβληθεί απ' αυτές.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΡΑΝΣΦΕΡΙΝΗΣ

Η τρανσφερίνη δημιουργείται στο ήπαρ και μεταφέρει σίδηρο σε όλο το σώμα. Τα χαμηλά επίπεδα ενδέχεται να σημαίνουν ανεπαρκή παραγωγή, λόγω βλάβης του ήπατος, μεγάλη απώλεια πρωτεΐνης λόγω νεφρικής ασθενείας, οξεία ή χρόνια μόλυνση ή ορισμένες μορφές καρκίνου. Τα υψηλά επίπεδα σημαίνουν βαρύτατη αναιμία. Τα επίπεδα της τρανσφερίνης στο αίμα ανέρχονται στις τελευταίες φάσεις της εγκυμοσύνης και όσο γίνεται χρήση αντισυλληπτικών χαπιών.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΥΡΙΑΣ-ΑΖΩΤΟΥ

Η ουρία παράγεται στο ήπαρ και είναι το κύριο τελικό προϊόν της χημικής διάσπασης της πρωτεΐνης. Αποβάλλεται από τους νεφρούς στα ούρα. Φυσιολογικά, υπάρχει πολύ λίγη ουρία στο αίμα. Όταν, όμως, η λειτουργία των νεφρών διαταράσσεται από ασθένεια, η έκκριση ενδέχεται να μειωθεί ακόμη περισσότερο, προκαλώντας αύξηση της ουρίας αζώτου στο αίμα. Το επίπεδο αυξάνεται και στις περιπτώσεις πυρετού ή εσωτερικής αιμορραγίας, καθώς και με τη λήψη ορισμένων φαρμάκων· μειώνεται όταν νοσεί το ήπαρ και στην περίπτωση που η υπόφυση έχει αυξημένη δραστηριότητα.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΥΡΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ

Η μέτρηση της ποσότητας του ουρικού οξέος στο αίμα ή στα ούρα γίνεται κυρίως για τη διάγνωση της ουρικής αρθρίτιδας. Το τεστ γίνεται και για την εκτίμηση της λευχαιμίας, της τοξιναιμίας κατά την κύηση (μιας κατάστασης που μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρο τοκετό) και σε περίπτωση σοβαρής νεφρικής
βλάβης.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΥΡΟΧΟΛΙΝΟΓΟΝΟΥ

Πρόκειται για μια κίτρινη χρωστική που σχηματίζεται από τη χημική διάσπαση των ερυθρών αιμοσφαιρίων που αποβάλλονται από το ήπαρ στη χολή. Συνήθως, τα ούρα περιέχουν μικρή ποσότητα, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις τα επίπεδα αυξάνονται. Το τεστ γίνεται προκειμένου να βοηθήσει στη διάγνωση αιμολυτικής αναιμίας και ηπατικής βλάβης.

ΦΛΕΒΟΓΡΑΦΙΑ

Η φλεβογραφία είναι μια διαδικασία με ακτίνες Χ, κατά την οποία διοχετεύεται στις φλέβες μια ακπνοσκιερή ουσία η οποία τις κάνει ορατές στην ακτινογραφία. Χρησιμοποιείται για την ανίχνευση ανωμαλιών των φλεβών, όπως στένωση ή απόφραξη λόγω θρόμβων αίματος ή αγγειακών παθήσεων. Οι φλέβες που συνήθως εξετάζονται είναι οι των ποδιών. Η εξέταση DOPPLER αποκαλύπτει τους θρόμβους και τις στενώσεις, χωρίς τον κίνδυνο των ενέσεων με σκιαγραφική ουσία.

ΤΕΣΤ ΟΞΥΤΗΤΑΣ ΟΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΘΛΑΣΗΣ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ

Για να ελεγχθεί η οξύτητα της όρασης, ο εξεταζόμενος προσπαθεί να διαβάσει μια σειρά γραμμάτων που γίνονται όλο και μικρότερα. Τα τεστ που ελέγχουν τη διάθλαση συνήθως γίνονται με τη χρησιμοποίηση ενός οργάνου, το οποίο προβάλλει μια δέσμη φωτός στα μάτια του εξεταζόμενου και επιτρέπει την παρατήρηση του φωτός που αντανακλάται από τον αμφιβληστροειδή, μέσω της κόρης. Η φωτεινή δέσμη κινείται προς διάφορες κατευθύνσεις κατά μήκος της κόρης, ενώ τοποθετούνται διάφοροι φακοί μπροστά στα μάτια, προκειμένου να διαπιστωθεί ποιος απ' αυτούς εξουδετερώνει την κίνηση του φωτός.

ΤΕΣΤ ΟΠΤΙΚΟΥ ΠΕΔΙΟΥ

Όταν υπάρχουν υπόνοιες ασθενείας του αμφιβληστροειδούς ή του οπτικού νεύρου, γίνεται έλεγχος των οπτικών πεδίων. Ο εξεταζόμενος κοιτάζει μέσα σ' ένα μεγάλο ημισφαίριο, εστιάζοντας το βλέμμα του σ' έναν κεντρικό στόχο. Ο γιατρός προκαλεί την εμφάνιση μικρών φωτεινών κηλίδων μέσα στο ημισφαίριο κι ο εξεταζόμενος πατάει ένα κουμπί, οπότε βλέπει φως. Ορισμένες ασθένειες οδηγούν σε χαρακτηριστικές μορφές απώλειας οπτικού πεδίου.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΒΙΤΑΜΙΝΩΝ

Η έλλειψη ορισμένων βιταμινών μπορεί να έχει διάφορες βλαβερές επιπτώσεις. Η έλλειψη βιταμίνης Β12 μπορεί να οδηγήσει σε αναιμία, ενώ η έλλειψη βιταμίνης Α μπορεί να οδηγήσει σε νυκταλωπία. Βλαβερή μπορεί να είναι και η λήψη βιταμινών άνω του επιτρεπομένου ορίου ανά ημέρα. Διάφορα χημικά τεστ βοηθούν στη διάγνωση της έλλειψης και της τοξικότητας των βιταμινών. Όμως, πολλές φορές, τα τεστ αυτά γίνονται χωρίς να είναι απαραίτητα.

ΤΕΣΤ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΙΟ ΤΟΥ ΑΙDS

Μετά το αρχικό τεστ (ΕLISA) για τον εντοπισμό μόλυνσης από τον ιό του ΑIDS, επακολουθεί το τεστ επιβεβαίωσης. Συγκεκριμένα, εξετάζεται αν υπάρχει αντίδραση μεταξύ των αντισωμάτων κατά του ιού που υπάρχουν στον ορό του αίματος του ασθενούς και των συστατικών του ιού. Πρόκειται για ένα τεστ πιο αξιόπιστο από το αρχικό, το οποίο όμως είναι τεχνικώς πιο δύσκολο.

ΕΞΕΤΑΣΗ WOOD

Πρόκειται για μια εξέταση που γίνεται με υπεριώδεις ακτίνες και χρησιμοποιείται για τη διάγνωση δερματικών παθήσεων. Ορισμένες μολύνσεις του κρανίου, καθώς πέφτει πάνω τους το φως, παίρνουν ένα πράσινο χρώμα. Στην πορφυραναιμία, που οφείλεται σε ελαττωματικό σχηματισμό της αιμοσφαιρίνης, το χρώμα γίνεται κοραλί.

ΤΕΣΤ ΑΝΤΟΧΗΣ ΞΥΛΟΖΗΣ

Η ξυλόζη είναι ένα σάκχαρο το οποίο τα υγιή άτομα απορροφούν από το έντερο και το αποβάλλουν αναλλοίωτο στα ούρα. Η μέτρηση του ποσοστού από μια χορηγούμενη από το στόμα δόση που αποβάλλεται στα ούρα βοηθάει το γιατρό να διαπιστώσει τον τρόπο λειτουργίας του εντέρου του ασθενούς.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΨΕΥΔΑΡΓΥΡΟΥ

Ελάχιστες ποσότητες ψευδαργύρου απαιτούνται για την αποτροπή ανωμαλιών στην ανάπτυξη, όπως είναι η καθυστέρηση της ανάπτυξης. Χαμηλά επίπεδα εμφανίζονται σε περίπτωση αλκοολισμού, κατά την κύηση, μετά από εγχείρηση ή καρδιακή προσβολή, στις ηπατικές παθήσεις, στον καρκίνο και στα προβλήματα του προστάτη.

www.ygeiaonline.gr