ΟΜΑΔΕΣ ΑΙΜΑΤΟΣ – ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ – ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ ΑΙΜΟΔΟΤΕΣ ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΩΝ .

1. Στη χώρα μας, ήδη από το 1952, η αιμοδοσία στηρίζεται στον Θεσμό της εθελοντικής, μη αμειβόμενης προσφοράς αίματος.
2. Το προσφερόμενο αίμα και τα παράγωγά του διατίθενται δωρεάν σε όλους.
3. Στην Ελλάδα υπάρχουν μόνο Κρατικές Υπηρεσίες Αιμοδοσίας.

Οι Άξονες της ενημέρωσης αφορά την ύπαρξη του Εθνικού panel αιμοδοτών με σπάνιες ομάδες αίματος, του Ευρωπαϊκού και Διεθνούς panel αιμοδοτών σπανίων ομάδων αίματος τις Ομάδες και Σπάνιες Ομάδες Αίματος καθώς την ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΩΝ.

Εθνικό panel αιμοδοτών με σπάνιες ομάδες αίματος.

Κάθε χρόνο οφείλουμε να ελέγχουμε όλες τις ομάδες αίματος μερικών χιλιάδων αιμοδοτών. Οι αιμοδότες που φέρουν σπάνιες ομάδες ή συνδυασμούς ομάδων αίματος θα γίνουν τα μέλη της Εθνικής Τράπεζας των αιμοδοτών με σπάνιες ομάδες.

Ένας μεγάλος κατάλογος με τα στοιχεία αιμοδοτών υπάρχει στο Κέντρο μας. Μερικοί αιμοδότες είναι εκτός Αθηνών, από άλλες περιοχές της χώρας. Οι αιμοδότες αυτοί μπορεί να προσφέρουν αίμα που θα συντηρηθεί σε βαθιά κατάψυξη για να το χρησιμοποιήσουν οι ίδιοι σε περίπτωση προσωπικής ανάγκης ή για να το χρησιμοποιήσουν άλλοι άνθρωποι της ιδίας σπάνιας με αυτούς ομάδας. Συνηθέστερα όμως οι αιμοδότες αυτοί καλούνται να προσφέρουν αίμα οσάκις κάποιοι ασ0ενείς σε κάποια πόλη της χώρας το χρειάζονται

Σε αυτές τις περιπτώσεις το αίμα αποστέλλεται συντηρημένο τους 4°C και όχι κατεψυγμένο, στo Νοσοκομείο όπου νοσηλεύεται ο κάθε ασθενής.

Ευρωπαϊκό και Διεθνές panel αιμοδοτών σπανίων ομάδων αίματος

Υπάρχουν ελάχιστοι ασθενείς των οποίων οι ομάδες αίματος είναι τόσο σπάνιες που μπορεί να μην βρεθούν αρκετοί αιμοδότες στη χώρα τους. Γι' αυτές τις πολύ ειδικές περιπτώσεις μπορεί να βρεθεί κατάλληλο αίμα δια μέσου της Ευρωπαϊκής ή της Διεθνούς Τράπεζας αιμοδοτών σπανίων ομάδων αίματος που αποτελούν βέβαια επέκταση των Εθνικών Τραπεζών αιμοδοτών σπανίων ομάδων αίματος. Περισσότερες από 30 χώρες συμμετέχουν σε αυτή την Ευρωπαϊκή και Διεθνή Τράπεζα αιμοδοτών σπανίων ομάδων αίματος και κάθε χώρα διαθέτει έναν κατάλoγο, με τις δυνατότητες αυτών των δύο Τραπεζών που βρίσκονται η μεν Ευρωπαϊκή στην Ολλανδία η δε Διεθνής στην Αγγλία. Αυτές οι σπάνιες μονάδες αίματος μπορεί να καλύψουν τις ανάγκες ασθενών από κάθε σημείο της Γης.

Η σημασία αυτών των Τραπεζών μπορεί να γίνει κατανοητή από τα παραδείγματα που περιγράφονται πιο κάτω.

Παράδειγμα με τον τρόπο εξεύρεσης της ειδικής αίματος που είχε ανάγκη κάποιος και που αφορούσε τους έλληνες

Μια περίπτωση που αφορούσε κάτοικο της Ευρώπης

Οι ομάδες αίματος ΑΒΟ

Στις αρχές του 20^ου Αιώνα βρέθηκε ότι οι βασικές ομάδες του αίματος είναι 4 (Α, Β, ΑΒ, Ο) και οι ομάδες αυτές λέγονται ΑΒΟ. Αυτές οι ομάδες ΑΒΟ παρέχουν την δυνατότητα να μεταγγίζονται ανά ομάδα π.χ. Α στην Α ή Β στην Β κλπ. Υπάρχει και ένας άλλος διαχωρισμός δηλαδή υπάρχει μια ουσία στα αιμοσφαίρια τους που λέγετε Ρέζους. Η Ελλάδα έχει τους 9 στους 10 ανθρώπους που έχουν χαρακτηριστεί σαν αρνητικοί όσον αφορά το Ρέζους και δεν έχουν πρόσημο στην ομάδα τους. Στην περίπτωση αυτή που χαρακτηρίζονται σαν θετικοί έχουν ένα πρόσημο (+). Στην περίπτωση το αίμα αποστέλλεται στο Νοσοκομείο συντηρημένο στους 1^ο C και δεν είναι καταψυγμένο.

Άλλες ομάδες αίματος

Στο ερυθρά μας αιμοσφαίρια υπάρχουν και πολλά άλλα αντιγόνα ομάδων αίματος. Μερικές χαρακτηρίζονται με γράμματα του Λατινικού αλφαβήτου, όπως οι ομάδες Μ, Ν, S, Ρ και άλλες φέρουν τo όνομα του ανθρώπου στον οποίον πρώτα ανευρέθη αυτή η ομάδα όπως.

Fg (Duffy) Le (lewes) Jk (Kidd) Lu (Lutheran) Κ (Kelll)

Πολύπλοκες τεχνικές χρησιμοποιούνται για την ανίχνευση αυτών των ομάδων. Λόγω του ότι οι ομάδες είναι πολλές είναι δυνατόν να ανιχνευθούν σχεδόν 2.000.000 διαφορετικοί συνδυασμοί που βασίζονται σε αυτές τις ομάδες.

Με τόσους πολλούς συνδυασμούς ομάδων αίματος, είναι πολύ απίθανο να βρεθούν δύο άνθρωποι με τους ίδιους συνδυασμούς ομάδων αίματος .

Ευτυχώς αντισώματα προς τις περισσότερες από αυτές τις ομάδες δεν αναπτύσσονται εύκολα. Εάν όμως αναπτυχθούν αντισώματα έναντι αυτών των αντιγόνων των ομάδων αίματος σε κάποια άτoμα, τότε έχουμε μεγάλη δυσκολία να βρούμε αίμα κατάλληλο για μετάγγιση.

Ποιος είναι Εθελοντής Αιμοδότης ;

Εθελοντής είναι ο/η αιμοδότης που προσφέρει αίμα ή τα επιμέρους στοιχεία του (αιμοπετάλια πλάσμα - προγονικά κύτταρα) με τη θέλησή του/ της, χωρίς να δέχεται αμοιβή, είτε σε χρήμα, είτε σε άλλο είδος που θεωρείται ότι υποκαθιστά το χρήμα. (Σε αυτό περιλαμβάνεται άδεια από την εργασία μεγαλύτερη από το χρόνο που απαιτείται για να μεταβεί και να επιστρέψει από την Υπηρεσία Αιμοδοσίας).

Ο εθελοντής αιμοδότης προσφέρει το αίμα του για τον άγνωστο σε αυτόν ασθενή.

Ποιος μπορεί να γίνει Εθελοντής Αιμοδότης .

Καθένας που είναι ηλικίας 18 - 62 ετών, εφόσον είναι υγιής.

Πόσο συχνά μπορεί να προσφέρει Αίμα ο Αιμοδότης κάθε φορά και πόσο διαρκεί η Αιμοληψία.

Οι άνδρες μπορούν να δώσουν αίμα 4 φορές το χρόνο.

Οι γυναίκες μπορούν να δώσουν αίμα 3 φορές το χρόνο.

Η ποσότητα του αίματος που προσφέρεται κάθε φορά είναι 450 ml, ποσότητα απόλυτα ασφαλής για τον αιμοδότη.

Το μεσοδιάστημα μεταξύ δύο αιμοδοσιών δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 2 μηνών.

Η διάρκεια της αιμοληψίας είναι περίπου 10 λεπτά της ώρας.

Ποίες είναι οι Προϋποθέσεις για την Αιμοδοσία ;

Υπάρχουν οι πιο κάτω προϋποθέσεις .

Α. Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΟΥ ΑΙΜΟΔΟΤΟΥ

1. Πριν από την αιμοδοσία:

• Να έχει λάβει ένα ελαφρύ γεύμα μέσα στις 4 ώρες που προηγούνται της αιμοδοσίας.
• Να είναι ξεκούραστος και να έχει συμπληρώσει τις φυσιολογικές ώρες ύπνου.
• Να μην έχει κάνει χρήση οινοπνευματωδών ποτών.

α. Να συμπληρώσει με απόλυτη ειλικρίνεια το ιατρικό ερωτηματολόγιο που του δίνεται και να μελετήσει τις αιτίες του αυτοαποκλεισμού.

β. Κατά την εξέτασή του από τον ιατρό της Αιμοδοσίας, πλην του ιατρικού του ιστορικού, ελέγχεται:

• ·Η γενική του εμφάνιση που αντικατοπτρίζει την κατάσταση της υγείας του.
• Η αρτηριακή του πίεση.
• Οι σφυγμοί του.
• Η ύπαρξη ή όχι αναιμίας.

Ο ιατρός της Αιμοδοσίας με βάση τα παραπάνω στοιχεία Θα κρίνει εάν ο αιμοδότης μπορεί να προσφέρει αίμα ή θα τον αποκλείσει προσωρινά ή μόνιμα για το δικό του συμφέρον και για την ασφάλεια του ασθενούς που Θα πάρει το αίμα.

2. Μετά την αιμοδοσία:

• Να λάβει τα αναψυκτικά και τη μικρή ποσότητα τροφής που του προσφέρεται στο Κέντρο. ·
• Να παραμείνει στο Κέντρο επί 15 λεπτά τουλάχιστον.
• Να μην καπνίσει και να μην οδηγήσει την επόμενη μία ώρα.
• Να μην πιει οινοπνευματώδη ποτά τις επόμενες 6 ώρες.
• Καμιά φορά μπορεί να αισθανθεί ζάλη - τότε πρέπει να καθίσει και να βάλει το κεφάλι του ανάμεσα στα γόνατά του. Εάν μπορεί να ξαπλώσει, είναι προτιμότερο.
• Στις σπάνιες περιπτώσεις που αιμορραγεί ή πονάει το σημείο της φλεβοκέντρησης, πρέπει να το πιέσει ισχυρά επί μερικά λεπτά με την παλάμη του.

Β. Η ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ

Είναι απόλυτη ανάγκη το αίμα που μεταγγίζεται να είναι ποιοτικά άριστο. Αυτό επιτυγχάνεται:

• Με τη συνειδητή προσφορά του αιμοδότη που προσφέρει αίμα με πλήρη γνώση της εθελοντικής προσφοράς του και με αποκλειστικό γνώμονα τη βοήθεια του πάσχοντα.
• Με τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου που αφορά το ιατρικό ιστορικό του αιμοδότη. Είναι ευνόητο ότι η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου πρέπει να είναι απόλυτα ειλικρινής και εάν υπάρχουν κενά ή απορίες, ο αιματοδότης πρέπει να τις διευκρινίζει με τον υπεύθυνο ιατρό της Αιμοδοσίας.
• Με τον έλεγχο του αιματοκρίτη / αιμοσφαιρίνης και της εκτίμησης της γενικής εμφάνισης του αιμοδότη.
• Με τον εργαστηριακό έλεγχο του προσφερομένου αίματος που περιλαμβάνει έλεγχο για τις ηπατίτιδες B και C, τον ιό του AIDS, τη συφιλίδα και τον ιό HTLV.

Εφόσον κάτι από τα παραπάνω βρεθεί θετικό, o αιμοδότης ενημερώνεται με απόλυτη εχεμύθεια και του δίνονται οι αναγκαίες οδηγίες, το δε αίμα αχρηστεύεται.

ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΩΝ

Τι είναι Η AIMOΠΕΤΑΛΙΑΦΑΙΡΕΣΗ ;

Το αίμα είναι μείγμα ερυθρών αιμοσφαιρίων, λευκών αιμοσφαιρίων, αιμοπεταλίων, πλάσματος και άλλων στοιχείων.

Η Αιμοπεταλιαφαίρεοη είναι μια ειδική διαδικασία αιμοδοσίας που σας επιτρέπει να προσφέρετε μόνο ένα στοιχείο του αίματός σας τα αιμοπετάλια - τα κύτταρα δηλαδή που βοηθούν να σταματήσει η αιμορραγία. Στο αίμα μας υπάρχει περίσσεια αιμοπεταλίων και πολλά από αυτά μπορούν να αφαιρεθούν χωρίς καμιά παρενέργεια για το δότη.

Τα αφαιρεθέντα αιμοπετάλια αποκαθίστανται μέσα σε λίγες ημέρες.

Ποία είναι η Ιστορία της AIMOΠΕΤΑΛΙΑΦΑΙΡΕΣΗ;

Μέχρι πρόσφατα ο μόνος τρόπος συλλογής αιμοπεταλίων ήταν ο διαχωρισμός τους από το αίμα που προσέφερε ο αιμοδότης. Ο διαχωρισμός αυτός γινόταν με τη μέθοδο της φυγοκέντρησης, της κάθε μονάδας ολικού αίματος που προσέφερε ο αιμοδότης με τη συνήθη αιμοδοσία.

Τα αιμοπετάλια 6-10 αιμοδοτών της ίδιας ομάδας αίματος συγκεντρωνόταν σ' έναν ασκό και χορηγούνταν κάθε 24 ή 48 ώρες στον ασθενή που χρειαζόταν μετάγγιση αιμοπεταλίων.

Σήμερα όμως τα προηγμένης τεχνολογίας ιατρικά μηχανήματα γνωστά ως διαχωριστές κυττάρων αίματος μας επιτρέπουν να συγκεντρώνουμε αρκετά αιμοπετάλια από έναν και μόνο δότη ώστε να αντιμετωπιστούν οι 24ώρες ή 48ωρες ανάγκες ενός ασθενή. Οι διαχωριστές αφαιρούν αυτόματα τα αιμοπετάλια από το αίμα που εσείς προσφέρετε και σας επιστρέφουν τα υπόλοιπα στοιχεία του αίματος. Η όλη διαδικασία είναι απλή, ασφαλής και μοιάζει πολύ με τη συνήθη διαδικασία της αιμοληψίας

Πως πραγματοποιείται η ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑΦΑΙΡΕΣΗ ;

Κατά την αιμοπεταλιαφαίρεση, το αίμα που λαμβάνεται από το χέρι σας δεν συλλέγεται στον πλαστικό ασκό όπως γίνεται με τη συνήθη αιμοδοσία, αλλά στο διαχωριστή κυττάρων. Όταν το αίμα βρεθεί στον διαχωριστή τα αιμοπετάλια απομακρύνονται αυτόματα με μεγάλη προσοχή και ακρίβεια. Το υπόλοιπο αίμα - πλάσμα, ερυθρά αιμοσφαίρια και λευκά αιμοσφαίρια -επιστρέφει σε εσάς και πάλι από το ίδιο χέρι ή από το άλλο ανάλογα με τον τύπο του διαχωριστή που χρησιμοποιούμε.

Πόσο διαρκεί η όλη διαδικασία ;

Η αιμοπεταλιαφαίρεση διαρκεί μια έως μιάμιση ώρες. Η όλη διαδικασία είναι μεγαλύτερη απ' ότι η συνήθης αιμοδοσία γιατί χρειάζεται περισσότερος χρόνος για να διαχωριστούν και να συλλεγούν τα αιμοπετάλια από τα άλλα στοιχεία του αίματος.

Ποία η σημασία της προσφοράς του ατόμου για τους ασθενείς ;

Η πρόσφορά των αιμοπεταλίων βοηθάει ασθενείς που υποβάλλονται σε θεραπευτική αγωγή για σοβαρά προβλήματα υγείας όπως λευκαιμία, καρκίνο ή απλαστική αναιμία. Συχνά η επιβίωση των ασθενών αυτών εξαρτάται από τη μετάγγιση των αιμοπεταλίων.

Ποίος μπορεί να δίνει ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑ ;

Οι προϋποθέσεις τις οποίες πρέπει να πληρούν οι αιματοπεταλιοδότες είναι σχεδόν ίδιες με αυτές των αιμοδοτών ολικού αίματος.

Πόσο συχνά μπορώ να δίνω ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑ ;

Ο οργανισμός μπορεί να αντικαταστήσει τα αιμοπετάλιά του πολύ γρήγορα. Γενικά, ένα άτομο μπορεί να προσφέρει αιμοπετάλια κάθε 48 ώρες αλλά όχι περισσότερο από 24 φορές το χρόνο.

Πονάει η ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑΦΑΙΡΗΣΗ ;

Η συνήθης αιμοδοσία όπως και η αιμοπεταλιαφαίρεση δεν είναι επώδυνη. Θα αισθανθείτε μόνον έναν ελαφρύ τσίμπημα όταν η βελόνα θα μπει στη φλέβα του χεριού σας και τίποτα άλλο.

Είναι η ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑΦΑΙΡΗΣΗ ασφαλής ;

Η αιμοπεταλιαφαίρεση είναι πολύ ασφαλής.

Υπάρχουν Παρενέργειες ;

Επειδή η αιματοπεταλιαφαίρεση αφαιρεί μόνον τα αιμοπετάλια ενώ τα υπόλοιπα συστατικά του αίματος επιστρέφουν και πάλι σε σας, πολλές από τις παρενέργειες που κάποιοι παρουσιάζουν όταν δίνουν ολικό αίμα αποφεύγονται.

Μερικοί δότες αισθάνονται ένα ελαφρό μούδιασμα γύρω από τα χείλη τους και τη μύτη τους ' όταν προσφέρουν αιμοπετάλια. Αυτή είναι μια ήπια αντίδραση προς το αντιπηκτικό που χρησιμοποιείται για να μην πήζει το αίμα. Η αντίδραση αυτή μπορεί να αντιμετωπιστεί εάν το αναφέρετε στην νοσηλεύτρια αδελφή που παρακολουθεί την αιμοπεταλιαφαίρεσή σας. Επίσης είναι πιθανόν σπάνια να αισθανθείται ήπιο ρίγος κατά τη διάρκεια της αιμοπεταλιοδοσίας. Αν κάτι τέτοιο συμβεί η κάλυψή σας με μια κουβέρτα θα το αναστείλει.

Για πιο λόγο να γίνω δότης ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΩΝ ;

Κάθε φορά που προσφέρεις αίμα, κάποιος ή κάποιοι ωφελούνται: Αυτό όμως ισχύει πολύ περισσότερο για την προσφορά αιμοπεταλίων. Μπορείτε να είστε βέβαιοι ότι η προσφορά των αιμοπεταλίων σας βοηθάει ένα άτομο με πολύ ειδικά και βαρειά προβλήματα υγείας. Βοηθάει πραγματικά να σωθεί η ζωή ενός ανθρώπου.

Πληροφορίες για όσους θα δώσουν αίμα η Εθνική Υπηρεσία Αιμοληψίας συμβουλεύει ότι :

Μετά την Αιμοληψία σας παρακαλούμε

1. Μη καπνίσετε για 1 ώρα.
2. . Μην οδηγήσετε για 1 ώρα

3. Πιείτε περισσότερα υγρά απ' ότι συνήθως τις 4 επόμενες ώρες.

4. Μην πιείτε οινοπνευματώδη παρά μετά 6 ώρες και αφού πάρετε το κανονικό σας γεύμα.

5. Αν αιμορραγήσει το σημείο φλεβοκεντήσεως σηκώστε υψηλά το χέρι σας και πιέστε το σημείο εκείνο.

δ. Βγάλτε το λευκοπλάστ ή τον επίδεσμο από το χέρι σας

μετά από 3 ώρες.

7. Αν αισθανθείτε ζάλη, ξαπλώστε ή καθήστε κάτω με το κεφάλι ανάμεσα στα γόνατά σας.

8. Μπορείτε να ξαναπροσφέρετε αίμα μετά από 3 μήνες.

9. Μπορείτε άφοβα και εντελώς ακίνδυνα να δίνετε αίμα 3 – 4 φορές το χρόνο.