Οι σύγχρονες εφαρμογές και προοπιτκές της χρήσης των βλαστοκυττάρων στην καρδιολογία, την ορθοπεδική τραυματιολογία, την αιματολογία, συζητήθηκαν στο πλαίσιο επιστημονικής συνάντησης που οργανώθηκε με πρωτοβουλία της Ιατρικής Εταιρείας Ηρακλείου και του προέδρου Γιάννη Βαβουρανάκη, σε συνεργασία με την Αιματολογική Κλινική και την καθηγήτρια Ελένη Παπαδάκη και την Ορθοπεδική Κλινική του ΠΕΠΑΓΝΗ που διευθύνει ο αναπλ. καθηγητής Παύλος Κατώνης.
Στην ημερίδα συμμετείχαν ως ομιλητές η Καθηγήτρια Αιματολογίας και Διευθύντρια της Αιματολογικής Κλινικής ΠΑΓΝΗ κ. Ελένη Παπαδάκη (θέμα: ορισμός και πηγές βλαστοκυττάρων), ο Δρ. Αθανάσιος Μαγγίνας Διευθυντής Καρδιολογικού Τμήματος και Επεμβατικής Καρδιολογίας Νοσοκομείου Mediterraneo Αθηνών (θέμα: εφαρμογές βλαστοκυττάρων στην Καρδιολογία), ο Αναπληρωτής Καθηγητής Ορθοπεδικής και Διευθυντής Ορθοπεδικής Κλινικής ΠΑΓΝΗ κ. Παύλος Κατώνης (θέμα: εφαρμογές βλαστοκυττάρων στην Ορθοπεδική), η Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήματος Επιστήμης Υλικών Παν/μίου Κρήτης κ. Μαρία Χατηνικολαϊδου (θέμα: βιο-υλικά για ανάπτυξη βλαστοκυττάρων) και η κ. Αικατερίνη Σταυροπούλου Διευθύντρια της Ελληνικής Τράπεζας ομφαλοπλακουντιακού αίματος στο Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών Ακαδημίας Αθηνών (θέμα: Τράπεζες ομφαλικών μοσχευμάτων).
Η χρήση των βλαστοκυττάρων του ομφάλιου λώρου στις δημόσιες τράπεζες φύλαξης
Οπως επισημάνθηκε, προς το παρόν υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον στη χρήση των βλαστοκυττάρων του ομφαλίου λώρου. Συγκεκριμένα, το αίμα του ομφαλίου λώρου που αποτελεί ουσιαστικά άχρηστο υλικό μετά τον τοκετό, περιέχει αιμοποιητικά κύτταρα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στις μεταμοσχεύσεις για ασθενείς με αιματολογικές κακοήθειες αντί για μυελικά μοσχεύματα. Παράλληλα, ο ομφάλιος λώρος περιέχει και κύτταρα ανάλογα των εμβρυονικών βλαστοκυττάρων. Τα δεδομένα αυτά οδήγησαν στο σκεπτικό φύλαξης των κυττάρων του ομφαλίου λώρου σε Τράπεζες για πιθανή μελλοντική χρήση. Θα πρέπει, ωστόσο, να τονιστεί ότι είναι σημαντική προσφορά η διάθεση των κυττάρων αυτών για δημόσια και όχι για ιδιωτική χρήση. Συγκεκριμένα, ενώ η πιθανότητα χρησιμοποίησης των κυττάρων του αίματος του ομφαλίου λώρου για αυτόλογη μεταμόσχευση είναι σχεδόν μηδενική, η προσφορά των κυττάρων αυτών στην Παγκόσμια Δεξαμενή μπορεί να σώσει κάποιον από το 30% των ασθενών με αιματολογική κακοήθεια που δεν καταφέρνουν να βρουν συμβατό μόσχευμα μυελού και τελικά πεθαίνουν».
Συνοψίζοντας τα βασικά σημεία της επιστημονικής συνάντησης, η καθηγήτρια Αιματολογίας Ελένη Παπαδάκη σημειώνει:
“«Τα βλαστοκύτταρα με την αυστηρή έννοια του όρου είναι τα κύτταρα της εσωτερικής κυτταρικής μάζας της βλαστοκύστης, δηλαδή του μη-εμφυτευμένου στη μήτρα εμβρύου, τα οποία έχουν την ικανότητα να δίνουν γένεση σε οποιοδήποτε τύπο ανθρώπινου κυττάρου σκεφτεί κανείς. Τα κύτταρα αυτά παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για χρήση στην Αναγεννητική Ιατρική με δεδομένο ότι βλαστοκύστεις υπάρχουν σε περίσσεια σε κλινικές εξωσωματικής γονιμοποίησης. Ωστόσο, υπάρχουν ηθικοί και νομικοί περιορισμοί στη χρήση τους δοθέντος ότι κάθε βλαστοκύστη αποτελεί δυνητικά μια ανθρώπινη ζωή. Για τον λόγο αυτό τα τελευταία χρόνια η έρευνα στο πεδίο της Αναγεννητικής Ιατρικής στρέφεται στη διερεύνηση ύπαρξης κυττάρων ανάλογων των εμβρυονικών βλαστοκυττάρων, στους ιστούς και στα όργανα των ενηλίκων. Γνωρίζουμε, λοιπόν, σήμερα ότι στον μυελό των οστών, στο λίπος και στον ομφάλιο λώρο υπάρχουν κύτταρα ανάλογα των βλαστοκυττάρων που έχουν τη δυνατότητα να δίνουν γένεση σε ποικίλους τύπους κυττάρων. Τα κύτταρα αυτά των ενηλίκων ονομάζονται αρχέγονα κύτταρα (stem cells), ωστόσο, καταχρηστικά χρησιμοποιείται και για αυτά ο όρος βλαστοκύτταρα. Συγκεκριμένα, στον μυελό των οστών υπάρχουν τα γνωστά αιμοποιητικά αρχέγονα κύτταρα που χρησιμοποιούνται στις μεταμοσχεύσεις αλλά και τα μεσεγχυματικά αρχέγονα κύτταρα που μπορούν κάτω από κατάλληλες συνθήκες να δώσουν γένεση σε οστό, χόνδρο, τένοντα, μυϊκά κύτταρα, νευρικά κύτταρα και σε πολλούς άλλους τύπους κυττάρων. Τα κύτταρα αυτά δοκιμάζονται στο πλαίσιο κλινικών μελετών στην Καρδιολογία για την ταχύτερη αναγέννηση του καρδιακού μυός μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου αλλά δεν υπάρχουν ακόμα επαρκή δεδομένα για να εξάγει κανείς συμπεράσματα… Επίσης, τα κύτταρα αυτά χρησιμοποιούνται στην Ορθοπεδική και Τραυματιολογία είτε με απευθείας έγχυση στην περιοχή καταγμάτων ή μετά από εμφύτευση σε ειδικά υλικά για περαιτέρω διαφοροποίηση σε οστό, χόνδρο, τένοντα. Τέλος, τα κύτταρα αυτά χρησιμοποιούνται στην Αιματολογία και συγκεκριμένα στις αλλογενείς μεταμοσχεύσεις μυελού για πρόληψη της «νόσου μοσχεύματος κατά ξενιστή» λόγω των ανοσοκατασταλτικών τους ιδιοτήτων. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι από το 2006 έχει αναπτυχθεί και εξελίσσεται η τεχνολογία - δημιουργία βλαστοκυττάρων εμβρυονικού τύπου από σωματικά κύτταρα, με τεχνικές μεταφοράς εμβρυονικών γονιδίων. Τα κύτταρα αυτά ονομάζονται επαγόμενα βλαστοκύτταρα και αποτελούν το μέλλον στην Αναγεννητική Ιατρική δοθέντος ότι θα μπορεί κανείς να δημιουργεί αυτόλογα βλαστοκύτταρα με απεριόριστες δυνατότητες δημιουργίας διαφορετικών τύπων κυττάρων”.
Στην ημερίδα συμμετείχαν ως ομιλητές η Καθηγήτρια Αιματολογίας και Διευθύντρια της Αιματολογικής Κλινικής ΠΑΓΝΗ κ. Ελένη Παπαδάκη (θέμα: ορισμός και πηγές βλαστοκυττάρων), ο Δρ. Αθανάσιος Μαγγίνας Διευθυντής Καρδιολογικού Τμήματος και Επεμβατικής Καρδιολογίας Νοσοκομείου Mediterraneo Αθηνών (θέμα: εφαρμογές βλαστοκυττάρων στην Καρδιολογία), ο Αναπληρωτής Καθηγητής Ορθοπεδικής και Διευθυντής Ορθοπεδικής Κλινικής ΠΑΓΝΗ κ. Παύλος Κατώνης (θέμα: εφαρμογές βλαστοκυττάρων στην Ορθοπεδική), η Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήματος Επιστήμης Υλικών Παν/μίου Κρήτης κ. Μαρία Χατηνικολαϊδου (θέμα: βιο-υλικά για ανάπτυξη βλαστοκυττάρων) και η κ. Αικατερίνη Σταυροπούλου Διευθύντρια της Ελληνικής Τράπεζας ομφαλοπλακουντιακού αίματος στο Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών Ακαδημίας Αθηνών (θέμα: Τράπεζες ομφαλικών μοσχευμάτων).
Η χρήση των βλαστοκυττάρων του ομφάλιου λώρου στις δημόσιες τράπεζες φύλαξης
Οπως επισημάνθηκε, προς το παρόν υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον στη χρήση των βλαστοκυττάρων του ομφαλίου λώρου. Συγκεκριμένα, το αίμα του ομφαλίου λώρου που αποτελεί ουσιαστικά άχρηστο υλικό μετά τον τοκετό, περιέχει αιμοποιητικά κύτταρα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στις μεταμοσχεύσεις για ασθενείς με αιματολογικές κακοήθειες αντί για μυελικά μοσχεύματα. Παράλληλα, ο ομφάλιος λώρος περιέχει και κύτταρα ανάλογα των εμβρυονικών βλαστοκυττάρων. Τα δεδομένα αυτά οδήγησαν στο σκεπτικό φύλαξης των κυττάρων του ομφαλίου λώρου σε Τράπεζες για πιθανή μελλοντική χρήση. Θα πρέπει, ωστόσο, να τονιστεί ότι είναι σημαντική προσφορά η διάθεση των κυττάρων αυτών για δημόσια και όχι για ιδιωτική χρήση. Συγκεκριμένα, ενώ η πιθανότητα χρησιμοποίησης των κυττάρων του αίματος του ομφαλίου λώρου για αυτόλογη μεταμόσχευση είναι σχεδόν μηδενική, η προσφορά των κυττάρων αυτών στην Παγκόσμια Δεξαμενή μπορεί να σώσει κάποιον από το 30% των ασθενών με αιματολογική κακοήθεια που δεν καταφέρνουν να βρουν συμβατό μόσχευμα μυελού και τελικά πεθαίνουν».
Συνοψίζοντας τα βασικά σημεία της επιστημονικής συνάντησης, η καθηγήτρια Αιματολογίας Ελένη Παπαδάκη σημειώνει:
“«Τα βλαστοκύτταρα με την αυστηρή έννοια του όρου είναι τα κύτταρα της εσωτερικής κυτταρικής μάζας της βλαστοκύστης, δηλαδή του μη-εμφυτευμένου στη μήτρα εμβρύου, τα οποία έχουν την ικανότητα να δίνουν γένεση σε οποιοδήποτε τύπο ανθρώπινου κυττάρου σκεφτεί κανείς. Τα κύτταρα αυτά παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για χρήση στην Αναγεννητική Ιατρική με δεδομένο ότι βλαστοκύστεις υπάρχουν σε περίσσεια σε κλινικές εξωσωματικής γονιμοποίησης. Ωστόσο, υπάρχουν ηθικοί και νομικοί περιορισμοί στη χρήση τους δοθέντος ότι κάθε βλαστοκύστη αποτελεί δυνητικά μια ανθρώπινη ζωή. Για τον λόγο αυτό τα τελευταία χρόνια η έρευνα στο πεδίο της Αναγεννητικής Ιατρικής στρέφεται στη διερεύνηση ύπαρξης κυττάρων ανάλογων των εμβρυονικών βλαστοκυττάρων, στους ιστούς και στα όργανα των ενηλίκων. Γνωρίζουμε, λοιπόν, σήμερα ότι στον μυελό των οστών, στο λίπος και στον ομφάλιο λώρο υπάρχουν κύτταρα ανάλογα των βλαστοκυττάρων που έχουν τη δυνατότητα να δίνουν γένεση σε ποικίλους τύπους κυττάρων. Τα κύτταρα αυτά των ενηλίκων ονομάζονται αρχέγονα κύτταρα (stem cells), ωστόσο, καταχρηστικά χρησιμοποιείται και για αυτά ο όρος βλαστοκύτταρα. Συγκεκριμένα, στον μυελό των οστών υπάρχουν τα γνωστά αιμοποιητικά αρχέγονα κύτταρα που χρησιμοποιούνται στις μεταμοσχεύσεις αλλά και τα μεσεγχυματικά αρχέγονα κύτταρα που μπορούν κάτω από κατάλληλες συνθήκες να δώσουν γένεση σε οστό, χόνδρο, τένοντα, μυϊκά κύτταρα, νευρικά κύτταρα και σε πολλούς άλλους τύπους κυττάρων. Τα κύτταρα αυτά δοκιμάζονται στο πλαίσιο κλινικών μελετών στην Καρδιολογία για την ταχύτερη αναγέννηση του καρδιακού μυός μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου αλλά δεν υπάρχουν ακόμα επαρκή δεδομένα για να εξάγει κανείς συμπεράσματα… Επίσης, τα κύτταρα αυτά χρησιμοποιούνται στην Ορθοπεδική και Τραυματιολογία είτε με απευθείας έγχυση στην περιοχή καταγμάτων ή μετά από εμφύτευση σε ειδικά υλικά για περαιτέρω διαφοροποίηση σε οστό, χόνδρο, τένοντα. Τέλος, τα κύτταρα αυτά χρησιμοποιούνται στην Αιματολογία και συγκεκριμένα στις αλλογενείς μεταμοσχεύσεις μυελού για πρόληψη της «νόσου μοσχεύματος κατά ξενιστή» λόγω των ανοσοκατασταλτικών τους ιδιοτήτων. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι από το 2006 έχει αναπτυχθεί και εξελίσσεται η τεχνολογία - δημιουργία βλαστοκυττάρων εμβρυονικού τύπου από σωματικά κύτταρα, με τεχνικές μεταφοράς εμβρυονικών γονιδίων. Τα κύτταρα αυτά ονομάζονται επαγόμενα βλαστοκύτταρα και αποτελούν το μέλλον στην Αναγεννητική Ιατρική δοθέντος ότι θα μπορεί κανείς να δημιουργεί αυτόλογα βλαστοκύτταρα με απεριόριστες δυνατότητες δημιουργίας διαφορετικών τύπων κυττάρων”.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου