Σπερμοδιάγραμμα

Σπερμοδιάγραμμα

Τιμές αναφοράς των διαφόρων παραμέτρων ενός φυσιολογικού σπερμοδιαγράμματος κατά ΠΟΥ (2009)

Παράμετρος                                                    Φυσιολογικές τιμές

•    Όγκος........................................................................... >2.0 ml

•    PH.............................................................................     > 7.2

     Ρευστοποίηση...............................................  < 30 λεπτά

Παράμετρος                                                                Τιμές αναφοράς
•    Αριθμόs σπερματοζωαρίων /ml.................................   ≥ 20.000.000/ml

•    Συνολικός αριθμός σπερματοζωαρίων/εκσπερμάτιση..≥40.000.000/ εκσπερμάτιση
•    Κινητικότητα (37^oC)             
        Α. Ταχεία πρόσθια κίνηση                                  ≥ 25% με ταχεία πρόσθια κίνηση (κατ.Α)       

                                                                                                      ή
        Β. Αργή ή νωθρή πρόσθια κίνηση                        ≥50% με πρόσθια κίνηση (κατ.A+Β)

        Γ. Επιτόπια κίνηση                                            σε χρόνο 60 min από την εκσπερμάτιση

        Δ. Ακίνητα  
      
 •    Ζωτικότητα σπερματοζωαρίων..............................  ≥ 75% ζωντανά σπερματοζωάρια

 •    Μορφολογία(ανά 100 σπερματοζωάρια)......................   ≥ 4% με φυσιολογική μορφολογία^*

                                                                   (* σύμφωνα με τις νέες οδηγίες της ΠΟΥ, 2009)

Το σπερμοδιάγραμμα συνήθως πραγματοποιείται σε δείγμα σπέρματος που συλλέχθηκε μετά από σεξουαλική αποχή 36 εώς 72 ωρών. Το δείγμα συλλέγεται συνήθως με αυνανισμό αν και μερικά κέντρα Γονιμότητας προτείνουν τη χρήση ειδικού προφυλακτικού για συλλογή σπέρματος κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης. Μετά τη λήψη το δείγμα θα πρέπει άμεσα να φτάσει στην κλινική Γονιμότητας για εξέταση.

Η εξέταση του σπέρματος γίνεται με μικροσκοπική ανάλυση.

Αρχικά αξιολογούνται τα φυσικά χαρακτηριστικά του δείγματος όπως η πυκνότητα, η  κινητικότητα και η μορφολογία των σπερματοζωαρίων.

Επιπρόσθετα γίνεται αξιολόγηση του pΗ (φυσιολογικά θα πρέπει να είναι ουδέτερο ή ελαφρά όξινο. Αλκαλικό pH αποτελεί συνήθως ένδειξη λοίμωξης) καθώς και της ρευστοποίησης, του ιξώδους του και της ύπαρξης αντισπερμικών αντισωμάτων.

Τα επίπεδα σακχάρων επίσης θα πρέπει να μετρηθούν αφού έλλειψη φρουκτόζης στην εκσπερμάτιση συνδυάζεται με απόφραξη. Αυτή είναι μια από τις περιπτώσεις στις οποίες ενδείκνυται βιοψία όρχεων.

Τέλος συγκέντρωση λευκοκυττάρων στο δείγμα έχει αρνητική επίδραση στη γονιμοποιητική ικανότητα του σπέρματος και κυρίως όταν συνδυάζεται με αλκαλικό pH όπου ουσιαστικά αποτελεί ένδειξη φλεγμονής του αναπαραγωγικού συστήματος.

Παρακάτω δίδονται τα κριτήρια αξιολόγησης ενός σπέρματος ως φυσιολογικού από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ)

Κριτήρια Αξιολόγησης Φυσιολογικού Σπέρματος κατά ΠΟΥ  Κριτήρια  Παράμετροι  Όγκος  2,0-5,0 ml  pH  7,2 - 7,8  Συγκέντρωση  περισσότερα από 20 εκατομμύρια / ml Συνολικός Αριθμός Σπερματοζωαρίων  περισσότερα από 40 εκατομμύρια σπερματοζωάρια Κινητικότητα  περισσόερα από 50% των σπερματοζωαρίων με προωθητική κίνηση ή 25% των σπερματοζωαρίων με γρήγορη προωθητική κίνηση εντός 60 min από τη συλλογή  Μορφολογία  περισσότερα από 50% με φυσιολογική μορφολογία  Βιωσιμότητα  περισσότερα από 75% ζωντανά σπερματοζωάρια  Λευκοκύτταρα   λιγότερα από 1 εκατομμύριο /ml  Ψευδάργυρος (ολικός)  περισσότερα από 2,4 mol ανά εκσπερμάτιση  Κιτρικό Οξύ (ολικό)  περισσότερα από 52 mol (10 mg) ανά εκσπερμάτιση  Φρουκτόζη (ολική)  περισσότερα από 13 mol ανά εκσπερμάτιση

Παρόλο που η ποσότητα του σπέρματος (ο αριθμός ή η πυκνότητα σπέρματος στο δείγμα) είναι σημαντική, άλλοι παράγοντες όπως η κινητικότητα, η προωθητική κίνηση κ.λ.π. παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στην αξιολόγηση της γονιμοποιητικής ικανότητας του σπέρματος.

Έτσι, άνδρες με σπερματοζωάρια καλής ποιότητας (υψηλή βιωσιμότητα και κινητικότητα) μπορεί να είναι γόνιμοι παρόλη τη μικρή ποσότητα σπέρματος. Επιπρόσθετα, τιμές που στο παρελθόν θεωρούνταν ως ένδειξη υπογονιμότητας (π.χ. αριθμός σπερματοζωαρίων ίσος με  5 εκατομμύρια / ml ή προωθητική ικανότητα μικρότερη του 20%) μπορεί στην πραγματικότητα να είναι συμβατές με γονιμότητα.

Για την αξιολόγηση του σπέρματος ενός άνδρα θα πρέπει να ληφθούν 2 ή 3 δείγματα καθώς ουσιαστικές διαφορές στον αριθμό και την κινητικότητα του σπέρματος μπορούν να παρατηρηθούν στον ίδιο άνδρα.