ΑΦΥΔΑΤΩΣΗ

Καθημερινά ο οργανισμός παρουσιάζει απώλειες ύδατος, περί τα 2,5 λίτρα.

Το νερό αποτελεί το κύριο δομικό συστατικό του ανθρωπίνου σώματος σε αναλογία 75% περίπου. Έχει συνάμα σπουδαιότατη λειτουργική σημασία. Μέσω αυτού, διακινούνται οι διαλυόμενες ουσίες προς τα εκατομμύρια των κυττάρων του σώματος και από αυτά οι τοξικές ουσίες του μεταβολισμού τους, προς τα όργανα απεκκρίσεως (νεφροί, κ.λ.π.). Επίσης μέσω αυτού, γίνεται η ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος.

Η έλλειψη ύδατος στον οργανισμό, οδηγεί στην κινητοποίηση μιάς σειράς μηχανισμών που διαθέτει, οι οποίοι αποσκοπούν στην εμφάνιση του αισθήματος της επιθυμίας προσλήψεως ύδατος (δίψα) και στην οικονομία του υπάρχοντος ύδατος του οργανισμού. Εάν παρά ταύτα δεν υπάρξει πρόσληψη ύδατος και οι απώλειες δεν αντικατασταθούν, σταδιακά ο οργανισμός εισέρχεται σε μία κατάσταση επικίνδυνη για την ζωή, την αφυδάτωση.

Στην καθημερινή ζωή, κύρια αιτία αφυδατώσεως είναι η ζέστη.

Όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος αυξηθεί, ο οργανισμός προσπαθεί να αποβάλλει θερμότητα με συνεχή εφίδρωση (εφ΄ όσον παρατείνεται οδηγεί τελικώς στην αφυδάτωση), με διαστολή των αγγείων του δέρματος, με ταχυκαρδία, με αύξηση της συχνότητας και του βάθους των αναπνοών.

Η εγκατάσταση και η πρόοδος της αφυδατώσεως είναι σταδιακή. Αρχικά υπάρχει δίψα. Προοδευτικά προστίθενται:

•    Ξηρότητα του στόματος

•    Ξηρότητα του δέρματος και των βλεννογόνων

•    Το δέρμα γίνεται ερυθρό, θερμό και κολλώδες

•    Αίσθημα έντονης κόπωσης

•    Αίσθημα ζάλης

•    Σταδιακή μείωση των πνευματικών ικανοτήτων

•    Σύγχυση ή Διέγερση

•    Ολιγουρία

•    Ταχυκαρδία

•    Πτώση της Αρτηριακής Πιέσεως

•    Νεφρική ανεπάρκεια

•    Καρδιο-αναπνευστικές διαταραχές

•    Απώλεια των αισθήσεων

•    Κώμα

•    Τελικώς επέρχεται ο θάνατος

Η αφυδάτωση, επιταχύνεται και επιδεινώνεται από ορισμένες καταστάσεις. Τέτοιες είναι:

1.    Έκθεση στον ήλιο

2.    Παραμονή σε χώρους με αυξημένη θερμοκρασία.

3.    Η ηλικία. Τα παιδιά και τα άτομα τρίτης ηλικίας είναι εξαιρετικά ευάλωτα.

4.    Υποκείμενα προβλήματα υγείας (διαβήτης, πυρετός, υπερθυρεοειδισμός, διάρροιες, αλκοολισμός, παχυσαρκία, κ.λ.π.)

5.    Λήψη φαρμάκων (π.χ. ορμόνες του θυρεοειδούς, διουρητικά αντιυπερτασικά)

Ο καλύτερος τρόπος για την αντιμετώπιση της αφυδάτωσης από τη ζέστη, είναι η πρόληψη.

•    Οι ευπαθείς ομάδες, όπως χρονίως πάσχοντες, τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι, πρέπει να αποφεύγουν τις μετακινήσεις και την παραμονή τους σε εξωτερικούς χώρους, κατά τις θερμές ώρες της ημέρας.

•    Να αποφεύγονται οι αθλητικές δραστηριότητες.

•    Πρέπει να γίνεται κατανάλωση άφθονου δροσερού νερού και χυμών. Δεν πρέπει να καταναλώνεται μεγάλη ποσότητα τροφής. Να αποφεύγονται τα λιπαρά φαγητά και γενικά τα φαγητά που είναι πλούσια σε θερμίδες. Προτιμώνται γεύματα με υδαρή φαγητά, που μάλιστα δεν θα πρέπει να καταναλώνονται ζεστά. Η κατανάλωση φρούτων, εξυπηρετεί. Τα διουρητικά ροφήματα όπως ο καφές δεν βοηθούν (ακόμα και αν πίνονται κρύα), αφού αυξάνοντας την διούρηση, βοηθούν στην απώλεια ύδατος. Απαγορεύεται η χρήση οινοπνευματωδών ποτών. Αφ΄ ενός αυξάνουν την διούρηση, αφ΄ ετέρου προσφέρουν θερμίδες.

Εάν παρά ταύτα, κάποιο άτομο παρουσιάσει σημεία αφυδατώσεως από ζέστη, οι ενέργειες που πρέπει να γίνουν άμεσα, είναι οι ακόλουθες:

•    Μεταφέρεται σε κλιματιζόμενο χώρο. Εάν δεν υπάρχει τέτοια δυνατότητα μεταφέρεται σε δροσερό περιβάλλον.

•    Του χορηγείται να πιεί άφθονο δροσερό νερό. Μετά τα πρώτα ποτήρια, προστίθεται μια κουταλιά του γλυκού αλάτι, σε κάθε χορηγούμενο ποτήρι νερού.

•    Το άτομο παραμένει ξαπλωμένο και αναπαυόμενο.

•    Εάν υπάρχει η δυνατότητα εμβαπτίζεται σε μπανιέρα με δροσερό νερό. Άλλως ραντίζεται με νερό και εφαρμόζονται μουσκεμένες πετσέτες με κρύο νερό, στο μέτωπο, στις μασχάλες και στους βουβώνες. Οι πετσέτες αλλάζονται κάθε 5-10 λεπτά.

•    Μεταφέρεται σε νοσηλευτικό ίδρυμα για πιθανή περαιτέρω αντιμετώπιση.