Τετάρτη 20 Απριλίου 2011

Αναιμία? Τροφές που αυξάνουν τον αιματοκρίτη & Σίδηρος


Η αναιμία δεν είναι σπάνιο φαινόμενο και δη στις γυναίκες. Σε όλον τον κόσμο πάνω από 600.000.000 άνθρωποι υποφέρουν από σιδηροπενική αναιμία, αλλά ευτυχώς τα πράγματα για αυτούς δεν είναι και τόσο δύσκολα. Εδώ θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ορισμένα πράγματα. Με τον όρο αναιμία εννοούμε το χαμηλό αιματοκρίτη. Τι είναι αιματοκρίτης? Είναι ένα νουμεράκι που μας δείχνει πόσο πηχτό είναι το αίμα μας (περισσότερα στο check up) και αυτό πέφτει σε πολλές περιπτώσεις. ΜΙΑ από αυτές είναι και η περίπτωση να υπάρχει έλλειψη σιδήρου. Πρέπει με λίγα λόγια να ρωτήσεις το γιατρό σου πρώτα, αν η αναιμία σου είναι σιδηροπενική, και μετά να πράξεις σύμφωνα με τα παρακάτω. Κι αυτό το λέω, επειδή χαμηλός αιματοκρίτης μπορεί να εμφανιστεί σε πολλές άλλες περιπτώσεις, όπως σε χρόνια νοσήματα ή σε μικρή μικρή καθημερινή απώλεια αίματος από κάποιο έλκος κτλ (ακόμα και αν στη συντριπτική πλειοψηφία τους οι αναιμίες είναι σιδηροπενικές). Πώς μπορείς να το τσεκάρεις μόνος σου? Από πέντε απλά πραγματάκια πέραν του χαμηλού αιματοκρίτη -και προφανώς της αιμοσφαιρίνης Hb:

1) Η μέση πυκνότητα αιμοσφαιρίνης ανά ερυθρό αιμοσφαίριο (MCHC) είναι κάτω από 30%.2) Η μέση περιεκτικότητα αιμοσφαιρίνης κατά ερυθρό (MCH) είναι κάτω από 27 pg.
3) Ο μέσος όγκος των ερυθρών (MCV) είναι κάτω από 80 fL.
4) Ο Fe -σίδηρος- είναι κάτω από 10 μmol/L.
5) Η φερριτίνη είναι κάτω από 10 μg/L.

Έχεις δηλαδή χαμηλές 6 τιμές στη γενική αίματοςΜερικά στοιχεία για τη σιδηροπενική αναιμία -την αναιμία λόγω χαμηλού σιδήρου δηλαδή. Ανακαλύπτεται συνήθως τυχαία σε εξετάσεις αίματος ρουτίνας. Από συμπτώματα, αν υπάρχουν, προεξάρχουν τα γενικά της αναιμίας (χλωμάδα στο πρόσωπο, εύκολη κούραση, ευκολότερο λαχάνιασμα με ελάχιστη δουλειά, αίσθημα παλμών πάνω στην καρδιά). Σε προχωρημένες περιπτώσεις τα νύχια γίνονται λεπτά και σπάνε εύκολα, ενώ οι τρίχες μας γίνονται πιο ξηρές και σπάνε εύκολα. Η γλώσσα γίνεται τελείως λεία και εμφανίζονται πληγούλες στις γωνίες των χειλιών δεξιά κι αριστερά. Σε ακόμα πιο προχωρημένη κατάσταση μπορεί (εξαιρετικά σπάνια) να υπάρχει δυσκολία και πόνος στο να καταπιείς (σύνδρομο Plummer-Vinson) και είναι επικίνδυνη κατάσταση που συνδέεται με καρκίνο. Στα άλλα συμπτώματα της βαριάς μορφής της νόσου υπάγεται η δύσκολη χώνεψη (πέφτει το pH του στομαχιού), η περίοδος που χάνεις πολύ αίμα (μηνορραγία) και η αλλοτριοφαγία (είναι μια παράλογη επιθυμία για να φας: χώμα =γεωφαγία, άμυλο =αμυλοφαγία, παγάκια =παγοφαγία). Τα συμπτώματα αυτά τα συναντάμε εξαιρετικά σπάνια, γιατί απλά χρειάζεται πολύς καιρός, για να φτάσουμε στο σημείο αυτό και συνήθως κάθε τρεις και λίγο κάνουμε εξετάσεις -οπότε και παίρνουμε τα μέτρα μας έγκαιρα.

Για τη θεραπεία υπάρχουν 2 μέτρα. Το πρώτο αφορά τη λήψη σιδήρου από τη διατροφή και το δεύτερο τη λήψη σιδήρου σε χαπάκια. Εδώ να πούμε λίγα λόγια για το σίδηρο. Ίσως από το σχολείο να θυμάσαι ότι ο Σίδηρος εμφανίζεται με 2 σθένη, το +2 και το +3. Δεν έχει σημασία το τι συμβαίνει στην κάθε μορφή. Σημασία έχει ότι ο σίδηρος των τροφών είναι τρισθενής (+3), ενώ ο απορροφήσιμος σίδηρος είναι δισθενής (+2). Το όξινο περιβάλλον του στομάχου και οι βιταμίνες C και Ε βοηθούν στη μετατροπή του Fe σε δισθενή, αλλά ο οργανισμός μας έχει περιορισμένη ικανότητα απορρόφησης. Κι αυτό στο λέω, γιατί αν πάρεις και πλακωθείς στα χαπάκια σιδήρου, θα έχεις κάνει μια τρύπα στο νερό, αφού μόνο συγκεκριμένο ποσό θα περάσει τελικά από το έντερο στο αίμα σου. Μετά θα σκεφτείς ότι θα μπορούσες να δώσεις λύση στην αναιμία σου με το να ζητήσεις από το γιατρό σου να σου βάλει το σίδηρο κατευθείαν μέσα στο αίμα σου (ενδοφλέβια, με βελόνα). Κι αυτό δεν πιάνει, γιατί ο δισθενής σίδηρος ελεύθερος στο αίμα είναι τοξικός. Ο σίδηρος στο αίμα μας μεταφέρεται με την τρανσφερρίνη ως τρισθενής και επιτόπου στο σημείο χρησιμοποίησής του γίνεται η αλλαγή του σθένους του. Το ίδιο συμβαίνει και στη φερριτίνη, την αποθήκη σιδήρου του οργανισμού μας (αποθηκεύεται ως τρισθενής). Με λίγα λόγια, δεν υπάρχει άμεση θεραπεία με εφάπαξ δόση, αλλά θα πρέπει υπομονετικά για κάμποσο καιρό να παίρνουμε τα χαπάκια του σιδήρου -μέχρι να μας σηκωθεί (ο αιματοκρίτης ντε). Εννοείται ότι σε περιπτώσεις που ο αιματοκρίτης είναι στα πατώματα (μιλάμε για κάτω από 20) γίνεται συνήθως μετάγγιση.

1) Σιδηροθεραπεία.

Χορηγείται από του στόματος δισθενής σίδηρος με τη μορφή άλατος (Tardyferon) ή τρισθενής μέσα σε καψίδιο, για να απελευθερωθεί στο στομάχι, σα να προήλθε από την τροφή (Legofer). Γενικά, υπάρχουν ένα σωρό σκευάσματα από ένα κάρο εταιρείες. Δεν υπάρχει κανένα που είναι πιο καλό από το άλλο -όλα είναι το ίδιο, οπότε πάρε το πιο φτηνό. Το τι θα σου γράψει ο κάθε γιατρός, εξαρτάται από το από πού τα παίρνει. Η συνήθης δόση είναι 150 - 200 mg/24ωρο (αν η αναιμία σου είναι μικρή τότε 40-80 mg φτάνουν) και για μέγιστη αποτελεσματικότητα, το στομάχι θα πρέπει να είναι άδειο (να χλαπακιάζουμε μετά το χαπάκι δηλαδή). Η απάντηση στη θεραπεία ελέγχεται την 8η με 10η μέρα, όπου τα δικτυερυθροκύτταρα (ΔΕΚ) αυξάνονται. Αυτή η εξέταση είναι μπαρούφα και μην την κάνετε, γιατί πληρώνετε τζάμπα λεφτά και δεν είναι αξιόπιστη. Θα περιμένετε 6 εβδομάδες και μετά θα κάνετε μια γενική αίματος ξανά. Εκεί θα δείτε τα νουμεράκια που είπαμε πριν να ανεβαίνουν και την αιμοσφαιρίνη (Hb) να είναι σούπερ σπέσιαλ εντός φυσιολογικών ορίων. Στο σημείο αυτό, αν η φερριτίνη σου είναι περίπου στο 50 μg/L, θα κόψεις και το σίδηρο. Αν δε συμβαίνει αυτό (που είναι και το πιθανότερο), θα συνεχίσεις να παίρνεις σίδηρο για άλλους 4,5 μήνες (6 στο σύνολο δηλαδή).



2) Τροφές πλούσιες σε σίδηρο.
  • Κόκκινο κρέας
  • Πουλερικά (το κρέας τους, όχι τα αυγά)
  • Ψάρια
  • Σπανάκι (κάτι ήξερε ο Popeye) και Μαρούλι
  • Φασόλια (μαυρομάτικα, γίγαντες, φασολάκια) και Ρεβύθια
  • Tofu (για τους λάτρεις του κινέζικου)
Όλες οι υπόλοιπες τροφές (π.χ. οι φακές) δεν έχουν αρκετό σίδηρο και καλό θα ήταν να μην παραμυθιάζουμε τα παιδιά μας με το "φάε τις φακές σου, έχουν σίδηρο", γιατί έτσι συνεχίζονται οι ιατρικοί μύθοι. Τα χάπια μπορείς να τα αποφύγεις, αν η φερριτίνη σου είναι από 10 ως 15. Γενικά, να ξέρεις ότι η φερριτίνη είναι ο πιο αξιόπιστος δείκτης της αναιμίας αυτής και ΟΧΙ ο Σίδηρος στις αιματολογικές σου. Αν στρώσει αυτή, τότε στρώνουν κι όλα τα άλλα.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου