Άνθρωπος | |
► | Πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος. μτφρ: για όλα τα πράγματα ο άνθρωπος είναι το μέτρο |
► | Ζώον δίπουν άπτερον (Ο ορισμός του ανθρώπου κατά τον Πλάτωνα) |
► | Άνθρωπος: ο αναθρών ά όπωπε. μτφρ: Άνθρωπος: αυτός που αναλογίζεται και κρίνει όσα έχει δει. |
► | Τι εστιν ό μίαν έχον φωνήν τετράπουν και δίπουν και τρίπουν γίνεται; Το αίνιγμα της Σφίγγας (Το έλυσε ο Οιδίποδας. Η απάντηση είναι φυσικά «ο άνθρωπος») |
► | Φύσει γαρ άνθρωπος, ό βούλεται, τούτο και οίεται. μτφρ: από τη φύση του ο άνθρωπος, αυτό που θέλει, αυτό νομίζει (Υπότιτλος στην "περί του Γαλατικού πολέμου" εξιστόρησή του) |
► | Πολέμιον ανθρώποις αυτοί εαυτοίς. μτφρ: ο εχθρός του ανθρώπου είναι ο ίδιος εαυτός του |
► | Πάντες άνθρωποι φύσει ορέγονται του ειδέναι. |
► | Άνθρωπον ζητώ. |
► | Μέμνησο ότι άνθρωπος εί. Υπενθύμιση προς τον εαυτό του που επέβαλε ο Φίλιππος Β’ |
► | Ως χαρίεν εστ’ άνθρωπος αν άνθρωπος ή. |
► | Σκιάς όναρ άνθρωπος. μτφρ: ο άνθρωπος είναι τ’ όνειρο μιας σκιάς. |
► | Πολλά τα δεινά κουδέν ανθρώπου δεινότερον πέλει. |
Κόσμος & Σύμπαν | |
► | Κάλλιστον κόσμος, ποίημα γαρ θεού. |
► | Κόσμον τονδε, τον αυτόν απάντων, ούτε τις θεών ούτε ανθρώπων εποίησεν, αλλ' ην αεί και έστιν και έστε πύρ αείζωον. |
Καλό & Κακό | |
► | Ουδέν κακόν αμιγές καλού. Αρχαιοελληνική παροιμία |
► | Ενός κακού μύρια έπονται. (ή "ενός ατόπου δοθέντος μύρια έπονται") |
► | Το μεν καλόν ορώ και επιδοκιμάζω, πράττω δε το κακόν. (Η Μήδεια.) |
Ζωή | |
► | Ο κόσμος σκηνή, ο βίος πάροδος. Ήλθες, είδες, απήλθες. |
► | Λάθε βιώσας. |
► | Πάς ώσπερ άρτι γεγονώς εκ του ζην απέρχεται. μτφρ: Ο καθένας φεύγει απ’ τη ζωή, σαν να ‘ρθε τώρα μόλις. |
► | Μη ως μύρια μέλλων έτη ζην. Το χρεών επήρτηται. Έως ζης, έως έξεστιν, αγαθός γενού. |
► | Μηδένα προ του τέλους μακάριζε. (από τον Ηρόδοτο) |
► | Βίος αληλεσμένος και μάζα μεμαγμένη. Αρχαιοελληνική παροιμιακή φράση |
► | Ζώμεν γαρ ού ως θέλομεν, αλλ’ ως δυνάμεθα. |
Θάνατος | |
► | Ανδρών επιφανών πάσα η γη τάφος. (από τον Επιτάφιο του Περικλή) |
► | Εκ γαίης γαρ πάντα και εις γην πάντα τελευτά. |
► | Ον γαρ οι Θεοί φιλούσιν, αποθνήσκει νέος. |
► | Ψυχάριον εί, βαστάζον νεκρόν. |
► | Νεκρός ου δάκνει. |
► | Τον τεθνηκότα μη κακολογείν. |
► | Θνητών όλβιος εις το τέλος ουδείς. μτφρ: κανένας άνθρωπος δεν είναι τυχερός στο τέλος |
► | Ουδέν τον θάνατον διαφέρει του ζήν. |
► | Θανάτου μόνον ουκ έστιν επανόρθωμα. |
► | Έξω του κόσμου το αποθανόν ου πίπτει. μτφρ: ό,τι πεθαίνει δεν πέφτει έξω από τον κόσμο [δεν χάνεται] |
► | Ο θάνατος τυγχάνει ων, ως εμοί δοκεί, ουδέν άλλο ή δυοίν πραγμάτοιν διάλυσις, της ψυχής και του σώματος απ' αλλήλου. μτφρ: ο θάνατος δεν είναι τίποτε άλλο, παρά ο διαχωρισμός δύο πραγμάτων, του ενός απ' το άλλο, δηλαδή της ψυχής από το σώμα. |
► | Ύπνω και θανάτω διδυμάοσιν. μτφρ: ο ύπνος και ο θάνατος είναι δίδυμα αδέλφια |
► | Κοινωνία γαρ ψυχή και σώματι διαλύσεως ουκ έστιν η κρείττον. μτφρ: η ένωση της ψυχής και του σώματος [η γέννηση] δεν είναι με κανένα τρόπο καλύτερη από το χωρισμό τους [το θάνατο] |
Μεταφυσική | |
► | Αστέρες ουράνιοι, Νυκτός φίλα τέκνα μελαίνης… Από τον Ορφικό Ύμνο των Άστρων |
► | Εισί γάρ δή οι περί τάς τελετάς ναρθηκοφόροι μέν πολλοί, βάκχοι δε τε παύροι. μτφρ: πολλοί έλαβαν μέρος εις τα [Ελευσίνια]μυστήρια αλλά λίγοι είναι οι εκλεκτοί |
Θρησκεία & Θεός | |
► | Aεί ο θεός γεωμετρεί |
► | Ει θεοί εισί κακοί, ουκ εισί θεοί. |
► | Περί μεν θεών ουκ έχω ειδέναι, ούθ’ ως εισίν ουθ’ ως ουκ εισίν. μτφρ: σχετικά με τους θεούς, δεν ξέρω ούτε πώς είναι ούτε πώς δεν είναι. |
► | Θεός ουδαμή ουδαμώς άδικος. μτφρ: ο Θεός δεν είναι ποτέ καθόλου άδικος |
► | Πρεσβύτατον των όντων Θεός, αγέννητον γαρ και μήτε αρχήν έχον, μήτε τελετήν. |
Χρόνος | |
► | Παν εφήμερον, και το μνημονεύον και το μνημονευόμενον. |
► | Πάντων των αναγκαίων κακών ιατρός χρόνος εστίν. |
► | Χρόνου φείδου. |
► | Έσσετ’ ήμαρ. μτφρ: θα ‘ρθει η μέρα που… (Ιλιάς) |
► | Οι καιροί ου μενετοί. |
► | Μη πίστευε χρόνω. |
► | Χρόνου γαρ εις τα πράγματα εάν λάβης, άπαντα λήξει και κατασταλήσεται. Απολλόδωρος |
► | Πάντα εκκαλύπτων ο χρόνος εις το φως άγει. μτφρ: ο χρόνος αποκαλύπτει τα πάντα και τα φέρνει στο φως |
Μέλλον | |
► | Θαρσείν χρη, τάχ’ αύριον έσσετ’ άμεινον. |
► | Από κύλικος μέχρι χειλέων πολλά πέλει. μτφρ: από το ποτήρι μέχρι τα χείλη πολλά γίνονται Ειπώθηκε από δούλο του αργοναύτη Ανταίου (με την έννοια ότι πολλά απρόοπτα μπορεί να συμβούν μέχρι να πραγματοποιηθεί κάτι) |
Νεότητα | |
► | Άμες γ’ εσόμεθα πολλώ κάρρονες. μτφρ: και εμείς θα γίνουμε πολύ καλύτεροι [από εσάς] Τραγούδι από το χορό των νέων στις γιορτές της αρχαίας Σπάρτης. |
► | Νεότης πονείν ουκ εθέλουσα πρoς γήρας κακοπραγεί. |
Γηρατειά | |
► | Τίμα το γήρας, ου γαρ έρχεται μόνον. |
► | Αετού γήρας κορύδου νεότης. μτφρ: του αετού τα γηρατειά ισοδυναμούν με του κορυδαλλού τα νιάτα. Αρχαιοελληνική παροιμία |
► | Αμές ποκ’ ήμες άλκιμοι νεανίαι. μτφρ: Ήμαστε κι εμείς κάποτε ρωμαλέοι νέοι. Τραγούδι από το χορό των γερόντων στις γιορτές της αρχ. Σπάρτης |
► | Γραυς χορεύει. Αρχαιοελληνική παροιμία |
► | Το γήρας όρμον είναι των κακών. μτφρ: τα γηρατειά είναι λιμάνι όπου αράζουν όλες οι συμφορές |
► | Γέρων εραστής, εσχάτη κακή τύχη. |
Προφητείες | |
► | Ήξεις αφήξεις ου εν πολέμω θνήξεις. Χρησμός του μαντείου των Δελφών. (Μεγαλοφυές! Το νόημα προκύπτει από τη θέση του κόμματος) |
► | Μάντις κακών (Ο Αγαμέμνων για τον Κάλχα) |
► | Σήματα λυγρά μτφρ: ολέθρια σημάδια |
► | Είς οιωνός άριστος, αμύνεσθαι περί πάτρης. (Ιλιάδα Μ, ρήση του Έκτορα) |
► | Μάντις δ' άριστος όστις εικάζει καλώς. |
Καθυστέρηση | |
► | Κατόπιν εορτής ήκεις. |
Βιασύνη | |
► | Σπεύδε βραδέως. |
► | Δύο τα εναντιώτατα ευβουλία είναι, τάχος τε και οργήν. μτφρ: δυο πράγματα είναι αντίθετα στη λήψη σωστής απόφασης, η βιασύνη και η οργή |
Τέλος | |
► | Μηδένα προ του τέλους μακάριζε. (από τον Ηρόδοτο) |
Φύση & Περιβάλλον | |
► | Άριστον μεν ύδωρ |
► | Η φύσις ουδέν ποιεί άλματα. |
► | Ροδοδάκτυλος Ηώς. Ηώς=Αυγή, μυθική θεά |
► | Τα ψυχρά θέρεται, θερμόν ψύχεται, υγρόν αυαίνεται, καρφαλέον νοτίζεται. μτφρ: τα ψυχρά θερμαίνονται, το θερμό ψύχεται, το υγρό ξεραίνεται, το στεγνό δροσίζεται. |
► | Η φύσις μηδέν μήτε ατελές ποιεί μήτε μάτην. |
Θάλασσα | |
► | Παρά θίν’ αλός. μτφρ: παραλιακά (Ιλιάς Α) |
► | Θάλασσα και πυρ, και γυνή τρίτον κακόν. |
► | Μέγα το της θαλάσσης κράτος. (Είναι και στο θυρεό του Πολεμικού Ναυτικού) |
► | Πιστόν γη, άπιστον θάλασσα. Αρχαιοελληνικό ρητό |
Φωτιά | |
► | Των οικιών ημών εμπιμπραμένων, ημείς άδομεν. Αρχαιοελληνική παροιμία |
► | Οκόσα φάρμακα ουκ ιήται, σίδηρος ιήται· Όσσα σίδηρος ουκ ιήται, πυρ ιήται· όσσα δε πυρ ουκ ιήται ταύτα χρη νομίζειν ανίητα ιήται=θεραπεύει, σίδηρος(μτφ.)=εγχείρηση, πυρ(μτφ.)=καυτηρίαση |
► | Πυρ μαχαίρα μη σκαλεύειν (με την έννοια: μην οξύνεις επιθετικές διαθέσεις) |
Ζώα | |
► | Πολλ’ οίδ’ αλώπηξ, εχίνος δε εν, μέγα. μτφρ: η αλεπού ξέρει πολλά και ο σκαντζόχοιρος ένα και καλό |
► | Βρεκεκέξ κουάξ κουάξ (από τους «Βατραχους», εννοείται) πηγή - www.gnomikologikon.gr |
«Θαρσείν χρη, τάχ' αύριον έσσετ' άμεινον». Θεόκριτος {Πρέπει να έχεις θάρρος, ίσως το αύριο είναι καλύτερο}
Τετάρτη 13 Απριλίου 2011
Αρχαία Γνωμικά
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου