Ρωμαϊκή αυτοκρατορία: Ο Ρωμαϊκός Εμφύλιος που ακολούθησε μετά τη δολοφονία του Ιουλίου Καίσαρα το 53πΧ βρήκε τα νησιά σε παρακμή, έχοντας διατηρήσει όμως την αυτονομία τους, μέχρι τη βασιλεία του Αυτοκράτορα Βεσπασιανού (δεν είμαι σίγουρη ότι λέγεται έτσι) (69-79πΧ). Από το σημείο αυτό, η Ρόδος και τα υπόλοιπα νησιά κυριαρχήθηκαν από τους Ρωμαίους και, τελικά, κατά τη βασιλεία του Διοκλετιανού (284-305πΧ) αποτέλεσαν μέρος της 18ης Επαρχίας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ενώ η Κάσος συνδεόταν με την Κρήτη. Αργότερα, το 730, τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου ονομάστηκαν Δωδεκάνησα, λόγω του αριθμού τους.
Μεσαίωνας: Κατά την περίοδο 825-961, Ισπανόφωνοι Άραβες κατέλαβαν την Κρήτη, από όπου έκαναν τις επιθέσεις τους στα νησιά. Ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς έβαλε με επιτυχία τέλος στις επιθέσεις αυτές, απαλλάσσοντας το Αιγαίο από μια μάστιγα, η οποία όμως σύντομα αντικαταστάθηκε από τους Βενετούς, και τους Φράγκους. Όλο αυτό το διάστημα, τα νησιά, συμπεριλαμβανομένης της Κάσου, μαστίζονταν από πειρατές: Μελιταίους, Τούρκους, Τυνήσιους, Αλγερινούς, Τριπολίτες, Δουλτσιναίους, Κρήτες, Μανιάτες και Κεφαλλονίτες. Το 1207 το νησί κατελήφθη από Βενετούς από την Κρήτη .Το 1306 η Κάσος και η Κάρπαθος κυριαρχήθηκαν από έναν Βενετό ονομαζόμενο Αντρέα Κορνάρο. Λόγω των συνεχών πειρατικών επιθέσεων, το 1418 ερημώθηκε και επανακατοικήθηκε, μαζί με την Αστυπάλαια, από Αλβανούς.
Τουρκική κατοχή: Το 1537 η Κάσος και η Κάρπαθος κατελήφθησαν από τους Τούρκους. Κατά τη διάρκεια της Τουρκικής κατοχής, όλα τα νησιά της Δωδεκανήσου απολάμβαναν προνόμια που τους είχαν δοθεί από τον Σουλτάνο Σουλεϊμάν, σύμφωνα με τα οποία όλοι οι Τούρκοι στρατηγοί, ναύαρχοι και ανώτεροι υπάλληλοι απαγορευόταν να κακομεταχειρίζονται τους νησιώτες και να αναμιγνύονται στις δουλειές τους. Γι’ αυτό το λόγο, πλήρωναν έναν ειδικό φόρο δύο φορές το χρόνο. Τους επιτρεπόταν να διατηρούν αυτοδιοίκηση με εκλεγμένους από την κοινότητα γηραιούς. Ο μοναδικός παρών Τούρκος επίσημος ήταν ο ονομαζόμενος Σούμπασης, ο οποίος απέφευγε κάθε ανάμιξη στα τοπικά ζητήματα. Σύμφωνα με περιγραφές Ελλήνων και ξένων ταξιδιωτών, η Κάσος ήταν ερημωμένη από το 1579 μέχρι το 1599. Κατοικήθηκε ξανά πριν το 1622, αποκόπηκε από την Αρχιεπισκοπή της Καρπάθου και εδραιώθηκε ως Πατριαρχική Επαρχία. Το 1670 ο πληθυσμός της έφτανε τους 5.000 κατοίκους.
Η Κάσος, σύμφωνα με μια εκδοχή, πήρε το όνομά της από τη φοινικική λέξη «ικάς» που σημαίνει αφρός. Όμως, μάλλον πρόκειται για προελληνική λέξη. Άλλες αρχαίες ονομασίες του νησιού είναι Άμφη, Αστράβη, Άχνη.
Όπως προκύπτει από τα αρχαιολογικά ευρήματα στο φυσικό λιμάνι Χέλαρτος τα οποία χρονολογούνται στον 16ο – 15ο αι. π. Χ., υπήρχε μόνιμη εγκατάσταση στην περιοχή με στενές επαφές με την Κρήτη.
Η Κάσος λοιπόν, κατοικείται από τη προϊστορική εποχή και ως πρώτοι κάτοικοι του νησιού αναφέρονται οι Φοίνικες. Από τα αρχαία χρόνια το νησί είχε αναπτύξει ναυτική και εμπορική δραστηριότητα, μια και κατείχε στρατηγική θέση, πάνω στον πολυσύχναστο θαλάσσιο δρόμο από τα βόρεια της Αφρικής προς τον Εύξεινο Πόντο, αποτελώντας ανέκαθεν σημαντικό ναυτικό σταθμούς για τα πλοία που ταξίδευαν από και προς την Αίγυπτο.
Η Κάσος έλαβε μέρος και στον Τρωικό πόλεμο. Αναφέρεται από τον Όμηρο στον κατάλογο των πλοίων που εξεστράτευσαν κατά της Τροίας (Ιλιάδα Β, στ. 678-680).
Η ζωή κατά τα μυκηναϊκά χρόνια φαίνεται ότι μεταφέρθηκε στο βόρειο τμήμα του νησιού. Το Πόλι υπήρξε οχυρή μυκηναϊκή ακρόπολη και το μοναδικό αστικό κέντρο του νησιού, στο οποίο διαπιστώθηκε συνεχής κατοίκηση σε όλη τη διάρκεια των ιστορικών χρόνων έως και την Παλαιοχριστιανική περίοδο, επιβεβαιώνοντας και τη γραπτή μαρτυρία του Στράβωνα.
Στην κλασική περίοδο η Κάσος κατοικήθηκε από Δωριείς, κατακτήθηκε από τους Πέρσες κι αργότερα υπήρξε μέλος της Αθηναϊκής συμμαχίας και πήρε μέρος στον Πελοποννησιακό Πόλεμο.
Κατά την ρωμαϊκή περίοδο, ακολούθησε τη μοίρα των υπόλοιπων νησιών του Αιγαίου και περιήλθε στη ρωμαϊκή κυριαρχία και τότε μεταφέρθηκε η κατοίκηση του νησιού στον Εμπορειό.
Κατά τους Βυζαντινούς χρόνους υπαγόταν στο Θέμα της Κρήτης.
Το 1207 περιήλθε στην κατοχή των Βενετών και παρέμεινε υπό την κυριαρχία τους έως το 1287 που καταλήφθηκε από τους Γενουάτες αδελφούς Μoresco. Στη συνέχεια, το 1306, οι Βενετοί την ανακατέλαβαν.
Την εποχή της Φραγκοκρατίας θα κυβερνηθεί από την οικογένεια των Κορνάρων και στη συνέχεια, το 1537, ο Τούρκος ναύαρχος Χαϊρεδίν Μπαρμπαρόσα θέτει τέρμα στη βενετική κυριαρχία.
Ρωσική κατοχή: Κατά την Επανάσταση του Ορλοφ (1768-1774), το νησί κατελήφθη από Ρώσους, οι οποίοι συχνά εμπλέκονταν σε διαφωνίες με τους Έλληνες. Μετά την υπογραφή της Συνθήκης του Κιουτζούκ Καϊναρτζή (10-12 Ιουλίου 1774), οι Ρώσοι εγκατέλειψαν τα νησιά, τα οποία βρέθηκαν για άλλη μια φορά υπό Τουρκική κατοχή. Ο Γάλλος φιλόσοφος Claude Savary που επισκεύθηκε την Κάσο το 1778 δίνει μια ζωηρή περιγραφή της άφιξής του στο ιστορικό λιμανάκι, γνωστό ως Μπούκα. Αναφέρεται ακόμα στη θρυλική φιλοξενία, τις παραδόσεις, τις φορεσιές, τα έθιμα, τη γενναιότητα και την αξιέπαινη ικανότητα επιβίωσης. Οι Κασιώτες, μαζί με τους υπόλοιπους νησιώτες της Δωδεκανήσου, παρά την Τουρκική κατοχή, κατάφεραν να ζουν φυσιολογικά: ήταν αυτοδιοικούμενοι, είχαν σχολεία και διατηρούσαν το θρησκευτικό και εθνικό τους φρόνιμα.
1824: Το 1821 ο Δημήτρης Θεμέλη της Πάτμου εκλέχθηκε από τη Φιλική Εταιρία – την οργάνωση της Ελληνικής εξέγερσης – ως Γενικός Επίτροπος, και εστάλη στα νησιά μαζί με τον Εξάγγελο Ματζαράκη της Κεφαλλονιάς. Το Μάιο του 1822, επισκεύθηκε την Κάσο, πρωτοπόρο στην Ελληνική εξέγερση: τα ιστορικά αρχεία που εξυμνούν τη συνδρομή της Κάσου είναι πολυάριθμα. Την περίοδο εκείνη, οι Κασιώτες διατηρούσαν εμπορικό στόλο με περίπου 100 εξοπλισμένα πλοία, τα οποία διεξήγαγαν επιθέσεις στα κοντινά νησιά και τις ακτές της Καραμανιάς, της Συρίας και της Αιγύπτου. Η δύναμη της Κάσου την εποχή εκείνη στεκόταν εμπόδιο στα σχέδια του Μωχάμετ Άλη, Τούρκου κυβερνήτη της Αιγύπτου, ο οποίος ήθελε να ιδρύσει μια βάση στην Κρήτη πριν επιτεθεί στην Πελοπόννησο. Αποφάσισε λοιπόν να καταστρέψει την Κάσο. Έχοντας προειδοποιηθεί για τις προθέσεις του, οι Κασιώτες ζήτησαν βοήθεια από την Ύδρα, η οποία επίσης διατηρούσε ισχυρό στόλο, αλλά χωρίς επιτυχία. Η καταστροφή της Κάσου ανατέθηκε στον Ισμαήλ Γιβραλτάρ, τρομερό πρώην πειρατή με μεγάλη εμπειρία, ο οποίος έφτασε στην Κάσο στις 27 Μαΐου του 1824 με έναν πανίσχυρο στόλο 45 πλοίων και στράτευμα 4.000 Αλβανών υπό τις διαταγές του Χουσεΐν Μπέη. Οι ναυμαχίες έφτασαν μέχρι το νησάκι Μακρά, από το οποίο ξεκίνησε βομβαρδισμός της Αγίας Μαρίνας. Το πυροβολικό της Κάσου αντιστάθηκε σθεναρά κατά μήκος της ακτής και οι μάχες συνεχίστηκαν μέχρι τις 7 Ιουνίου, όταν, κατά την ηρωική αντίσταση που πρόβαλλαν οι νησιώτες, 1.500 Αλβανοί κατάφεραν να αποβιβαστούν στην Αντιπέρατο. Πιθανολογείται πως το σημείο αυτό, το μόνο προσβάσιμο δυτικά του Φρυ, αποκαλύφθηκε από προδότη. Οι τέσσερις άνδρες που το φυλούσαν σκοτώθηκαν και οι Αλβανοί προελάσαν στην Αγία Μαρίνα, όπου ο άμαχος πληθυσμός, αποτελούμενος κυρίως από γυναίκες και παιδιά, σφαγιάστηκαν ανελέητα. Ολόκληρο το νησί λεηλατήθηκε, καταστράφηκε και κάηκε. Κασιώτες όπως ο Θεόδωρος Καρατζής, ο Μάρκος Μαλιαράκης, ο Ζατζηνικόλας Μακρής, ο Ν. Ιούλιος, ο Νικόλαος Γρηγοριάδης, ο Μανόλης Μανολης και άλλοι, οι οποίοι έχασαν τη ζωή τους για το ιδανικό της ελευθερίας και την ενότητα του νησιού, έγραψαν την ιστορία του ολοκαυτώματος με την ηρωική τους αυτοθυσία.
Ιταλική κατοχή: Μετά την επιτυχή έκβαση της Ελληνικής Επανάστασης και το σχηματισμό νέου έθνους το 1829, η Κάσος και τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα παρέμειναν υπό Τουρκική κυριαρχία – για συνολικά 400 χρόνια. Το 1912 οι Ιταλοί, σε πόλεμο κατά των Τούρκων, κατέλαβαν τα Δωδεκάνησα, συμπεριλαμβανομένης της Κάσου. Ωστόσο, οι Κασιώτες, μη μπορώντας να καταπνίξουν την ανάγκη τους να εκδηλώνουν τα εθνικά τους φρονήματα, συνέχισαν να πιέζουν για ένωση με τη μητέρα πατρίδα. Κάτι τέτοιο όμως δεν κατέστη δυνατό πριν τις 7 Μαρτίου 1948. Αξίζει να σημειωθεί στο σημείο αυτό ότι ο πληθυσμός της Κάσου είχε δυστυχώς ελαττωθεί. Το 1821 είχε φτάσει τις 11.000 περίπου, το 1912 βρισκόταν στις 6.700, ενώ κατά τη διάρκεια της Ιταλικής κατοχής μειώθηκε σημαντικά και σήμερα βρίσκεται στους 1.200 κατοίκους.
ατά την κήρυξη της επανάστασης του '21 να περιλαμβάνει περισσότερα από 80 πλοία. Καθοριστική ήταν η προσφορά του κασιώτικου στόλου στον αγώνα των Ελλήνων στη θάλασσα και ιδιαίτερα η βοήθεια που πρόσφερε στην επαναστατημένη Κρήτη, γι’ αυτό και ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος, αφού κατέστειλε την επανάσταση στην Κρήτη, στράφηκε κατά της Κάσου.
Ο ελληνικός στόλος δεν κατόρθωσε να βοηθήσει και μετά από ηρωική αντίσταση η Κάσος κατελήφθη στις 7 Ιουνίου 1824. Η ναυτική της δύναμη καταστράφηκε και χιλιάδες κάτοικοι σφαγιάστηκαν ή οδηγήθηκαν αιχμάλωτοι στην Αίγυπτο. Λίγα χρόνια μετά όμως οι Κασιώτες επέστρεψαν στο νησί.
Με την οριστικοποίηση των συνόρων του ελληνικού κράτους (πρωτόκολλο του Λονδίνου του 1830) η Κάσος έμεινε στην κυριαρχία των Οθωμανών, όμως ποτέ δεν αποκόπηκαν από τον κορμό του ελληνικού κράτους. Στις 12 Μάη του 1912 ξεκίνησε η μακρά περίοδος της Ιταλοκρατίας, όμως οι Κάσιοι δεν έμειναν απαθείς και συνεχώς, ιδίως αυτοί της διασποράς που είχαν μεταναστεύσει σε Αίγυπτο και Αμερική, συνέστησαν με άλλους δωδεκανήσιους οργανώσεις που είχαν σαν σκοπό την ένωσή τους με την Ελλάδα.
Την Ιταλοκρατία διαδέχθηκε η γερμανοκρατία το 1943 και η απελευθέρωση και ενσωμάτωση στο ελληνικό κράτος πραγματοποιήθηκε το 1948.
Γνώρισε πολλούς κατακτητές και καταστροφές όπως τα περισσότερα νησιά των Δωδεκανήσων. Ρωμαίοι, Βυζαντινοί και Ενετοί κυριάρχησαν κατά καιρούς στο νησί.
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Η Κάσος φημίζεται για τα πανηγύρια που λαμβάνουν χώρα στο νησί καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού.
Το μεγαλύτερο πανηγύρι που διοργανώνεται είναι αυτό της «Πέρα Παναγιάς» το Δεκαπενταύγουστο. Ανάμεσα στους ήχους της παραδοσιακής λύρας του Αιγαίου και του λαγούτου, τα βήματα της «σούστας» και του «ζερβού» και τις αυτοσχέδιες ποιητικές συνομιλίες που χαρακτηρίζουν τις παραδοσιακές αυτές βραδιές, προσφέρονται σε όλους τα παραδοσιακά κασιώτικα φαγητά.
Άλλο ένα πανηγύρι που αξίζει να παρακολουθήσετε είναι αυτό της Αγίας Μαρίνας στις 17 Ιουλίου και του Αγίου Σπυρίδωνα στις 12 Δεκεμβρίου.
Τα Κασιώτικα πανηγύρια έχουν έντονο τοπικό χρώμα, καθώς γίνονται γλέντια και χοροί με τους ντόπιους οργανοπαίχτες και τραγουδιστές. Σε πολλά από αυτά αναβιώνουν παλιά έθιμα.
Επίσης, ο δήμος διοργανώνει κάθε χρόνο τριήμερες λαμπρές εορταστικές εκδηλώσεις για την επέτειο του Ολοκαυτώματος της Κάσου (7 Ιουνίου 1824).
Ο παγκοσμίου φήμης τενόρος Μάριος Φραγκούλης κατάγεται από την Κάσο και κάθε Αύγουστο συνηθίζει να δίνει μια συναυλία στο γραφικό λιμανάκι της Μπούκας.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν το παραδοσιακό «Σπίτι της Μπουρέκας» κοντά στο Ναό της Αγίας Μαρίνας, το «Κονάκι» στο Φρύ, το σπίτι Παπαδάκη, Πελαγιάς και Φονάρη στο Αρβανιτοχώρι. Υπάρχουν επίσης αρκετοί παλιοί ανεμόμυλοι.
ΛΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Τα μεγαλύτερα πανηγύρια του νησιού είναι:
Του Αγίου Σπυρίδωνα (12/12) στο Φρυ με προσφορά φαγητού, της Παναγίας (15/8) στο χωριουδάκι Παναγία, του Αγίου Γεωργίου (23/4) στο Μοναστήρι της Αγίας Μαρίνας (17/7), το διήμερο πανηγύρι του Αγίου Γεωργίου στις Χαδιές (23/4) με προσφορά φαγητού από τη Μονή που προσφέρει και φιλοξενία στους επισκέπτες.
Άλλα σημαντικά πανηγύρια και δρώμενα είναι:
Το πανηγύρι Αγίου Δημητρίου (26/10), το πανηγύρι του Χριστού (6/8), το πανηγύρι του Σταυρού (14/9), το πανηγύρι του Άη Μάμμα (2/9), και της Αγίας Τριάδας (Ιούνιος).
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
Την 7η Ιουνίου, τιμάται από τους απανταχού Κασιώτες, η αποφράδα ημέρα της καταστροφής από τους Τούρκους. Στο Φρυ, ο Δήμος διοργανώνει το καλοκαίρι πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις αλλά και παραδοσιακές κασιώτικες βραδιές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου